Բրիտանիայի Պաղեստինը ճանաչելու որոշումը դիվանագիտական փորձ է՝ վերակենդանացնելու խաղաղության գործընթացը
Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Սիր Քիր Ստարմերը հայտարարել է, որ երկիրը պատրաստ է ճանաչել Պաղեստինի պետականությունը՝ սա արտաքին քաղաքականության կտրուկ շրջադարձ է: Նա նշել է, որ պատրաստ է հետաձգել այդ ճանաչումը, եթե Իսրայելը լուրջ քայլեր ձեռնարկի՝ Գազայում ստեղծված ողբերգական իրավիճակը ավարտին հասցնելու, հրադադարի հասնելու և երկպետական լուծման հեռանկարը վերակենդանացնելու ուղղությամբ։ Սակայն Իսրայելը մերժել է հայտարարությունը գրեթե անմիջապես այն բանից հետո, երբ Ստարմերը խոսեց Դաունինգ սթրիթում։ Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուն ուշ երեկոյան սոցցանցերում կտրուկ քննադատությամբ է հանդես եկել՝ պնդելով. «Ստարմերը պարգևատրում է Համասի սարսափելի ահաբեկչությանը և պատժում դրա զոհերին։ Այսօր Իսրայելի սահմանին ջիհադիստական պետություն նշանակում է վաղը վտանգ Բրիտանիայի համար»։ Նեթանյահուն նաև հայտարարել է, որ Իսրայելը չի պատճառել սով և աղետ Գազայում, և եթե ընդուներ Բրիտանիայի՝ ճանաչումը հետաձգելու պայմանները, իր կառավարությունը կփլուզվեր։ Նրա իշխանությունն իսպառ կախված է ծայրահեղ ազգայնական գործընկերներից, ովքեր ձգտում են բռնակցել գրավյալ տարածքներն ու վտարել պաղեստինցիներին՝ ոչ թե անկախություն տալ։ Սակայն Նեթանյահուն նրանց գերի չէ. տարիներ շարունակ նա պայքարել է երկպետական լուծման դեմ՝ պնդելով, որ անկախ Պաղեստինյան պետությունն Իսրայելի վերացման հենակետ կդառնա։ Այս ամսվա սկզբին նա հայտարարել էր, թե Պաղեստինի պետությունը կլինի «հարձակման հարթակ՝ նոր հոկտեմբերի 7-ի փորձերի համար»։ Բրիտանիայի որոշումը, ինչպես մեկնաբանել է բարձրաստիճան բրիտանացի պաշտոնյան, արդեն «անշրջելի» է համարվում։ Չնայած Ստարմերը չի ակնկալում, որ անկախ Պաղեստինյան պետություն առաջիկայում կձևավորվի՝ մտադրությունը, դիվանագիտական աղբյուրների խոսքով, այն է, որ այս քայլով ուժեղացվեն չափավոր դիրքորոշում ունեցող իսրայելցիներն ու պաղեստինցիները։ Բայց դա հեշտ չի լինի։ Խնդիրը ոչ միայն Համասի հարձակման և շուրջ 1,200 զոհերի մասին է, որոնք ներառում էին հարյուրավոր իսրայելցի խաղաղ բնակիչների, ինչպես նաև պատանդների առևանգումը 2023-ի հոկտեմբերի 7-ին, և դրան հաջորդած Իսրայելի վրեժխնդիր արձագանքը, որը տասնյակ հազարավոր զոհերի պատճառ դարձավ Գազայում՝ ավերելով ամբողջ շրջանը։ Խնդիրն այն է, որ խաղաղության բոլոր փորձերը մինչ այժմ ձախողվել են։ 1990-ականների խաղաղ բանակցությունները ավարտվեցին արյունահեղությամբ, և հետագա բոլոր փորձերն անկում ապրեցին։ Իսրայելի մերժումը նոր հայտարարությունից ընդամենը մի քանի րոպե անց ցույց է տալիս, թե որքան բարդ է միջավայրն այս պահին։ Սակայն բրիտանացիները հույս ունեն, որ այս քայլով կարող են շարժել կողմերին՝ հավատալու, որ խաղաղություն հնարավոր է։ Վերջին ամիսներին Քիր Ստարմերը դեռ համոզված չէր, որ Պաղեստինը ճանաչելու ժամանակն է։ Սակայն Գազայում սովից մահացող պաղեստինցի երեխաների կադրերը դարձան վերջին կաթիլը։ Այս պատկերները վերածեցին տրամադրությունները ինչպես Դաունինգ սթրիթում, այնպես էլ Արտաքին գործերի նախարարությունում, Լեյբորիստական կուսակցության և ընդհանրապես բր
իտանական հասարակության շրջանակում։ Բրիտանիայի միանալը Ֆրանսիային՝ Պաղեստինի ճանաչման հարցում, ևս մեկ ազդակ է Իսրայելի աճող դիվանագիտական մեկուսացման մասին։ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի երկու մշտական անդամներ՝ Մեծ Բրիտանիան ու Ֆրանսիան, մերժել են Իսրայելի կոչերը՝ հետ կանգնել Պաղեստինը ճանաչելու մտադրությունից։ Սեպտեմբերին Նյու Յորքում կայանալիք Գլխավոր ասամբլեայում այդ դիրքորոշումը արդեն հստակ կլինի։ Նյու Յորքում, Ստարմերի հայտարարությունից հետո, Մեծ Բրիտանիայի արտաքին գործերի նախարար Դեյվիդ Լամին բարձր գնահատանքի արժանացավ ՄԱԿ-ում՝ երկպետական լուծման և Պաղեստինի ճանաչման վերաբերյալ խորհրդաժողովում ելույթի ընթացքում։ Նա ընդգծեց, որ Իսրայելի անվտանգության աջակցությունը չի հակասում Պաղեստինի անկախությանը․ «Փաստորեն՝ հակառակը ճիշտ է», — ասաց Լամին։ Նա նաև խստորեն քննադատեց Նեթանյահուի կառավարությանը՝ նշելով. «Երկպետական լուծման մերժումը սխալ է՝ թե՛ բարոյապես, թե՛ ռազմավարական իմաստով»։ Լամին նշեց, որ այս հայտարարությունը կատարվում է «պատմության ձեռքից մղված» վիճակում։ Նա անդրադարձավ նաև Մեծ Բրիտանիայի՝ Պաղեստինի նախկին գաղութային անցյալին՝ հիշեցնելով, որ 1917-ին Արթուր Բալֆուրի ստորագրած հայտնի հռչակագրով Մեծ Բրիտանիան հանդես եկավ Իսրայել պետության հիմնելու օգտին, սակայն չկատարեց պաղեստինցիներին վերաբերող խոստումը։ Լամին շեշտեց. «Բրիտանիան կարող է հպարտ լինել, որ նպաստել է Իսրայելի ստեղծմանը, բայց պաղեստինցիներին տրված խոստումը չկատարելը պատմական անարդարություն է, որը շարունակվում է մինչև այսօր»։ Մեծ Բրիտանիան այժմ փորձում է լուծել այդ պատմական խնդիրը և վերակենդանացնել խաղաղության գործընթացը՝ երկպետական լուծման միջոցով։ Նյու Յորքում կայացած խորհրդաժողովը, որը նախագահում էին Ֆրանսիան և Սաուդյան Արաբիան, հրապարակել է յոթ էջանոց փաստաթուղթ, որը նախատեսում է երկու պետության մոդելի վերակենդանացման ճանապարհային քարտեզ՝ ներառյալ Համասի և հոկտեմբերի 7-ի հարձակումների նկատմամբ արաբական երկրների դատապարտումը։ Խաղաղության գործընթացի փլուզումից հետո երկու պետությունների լուծման պատուհանը կարծես ամբողջությամբ փակվել էր։ Իսկ այժմ Բրիտանիայի որոշումը դիվանագիտական ջարդիչ է՝ այդ պատուհանը նորից բացելու փորձով։
Թարգմանվել է ԱԲ-ի միջոցով։
