Ինչու են ավստրալացիները տարին երկու անգամ Սուրբ Ծնունդ նշում
Վեց իռլանդացի մտնում են մի բար։ Սա կարող է հնչել որպես կատակ, բայց ավստրալացիների շրջանում պատմվող լեգենդի համաձայն՝ հենց այսպես է սկիզբ առել հուլիսյան Սուրբ Ծնունդը Ավստրալիայում։ Երբ հուլիսը տարվա կեսին արևելյան կիսագնդում ամառ է, Ավստրալիայում ձմեռ է՝ և շատերի համար դա նշանակում է տոնական զարդարանք, հնդկահավի ուտեստներ և Սուրբ Ծննդյան երաժշտություն։ Տասնամյակներ առաջ ավերված հյուրանոցում սկիզբ առած այս ավանդույթն այսօր տարածված և սիրված տոն է ամբողջ երկրում։ Սուրբ Ծնունդը հուլիսին՝ ինչպես հնչում է, այնպես էլ նշվում է։ Նրանք, ովքեր կարոտում են ձմեռային Սուրբ Ծնունդը, կազմակերպում են տոնական երեկույթներ՝ «տգեղ» սվիտերների պարտադիր մասնակցությամբ, պանդոկներն ու ռեստորանները մատուցում են ավանդական տոնական ճաշատեսակներ, իսկ Սանտա Կլաուսը «բեւեռային» ուղեւորություն է կատարում նվերներ բաժանելու։ Այս ավանդույթը ոչ միայն տարածվել է Ավստրալիայով մեկ, այլեւ հասել Նոր Զելանդիա, նույնիսկ՝ Լոս Անջելեսի հանրահայտ Սանտա Մոնիկայի նավահանգիստ, որտեղ ամռան Սուրբ Ծնունդ են կազմակերպում՝ հարմարեցված ավստրալացի հայրենադարձների համար՝ մանանեխով ծովախեցգետնով ու ավանդական լամինգթոնով։ «Մի հասկացել սխալ, դեկտեմբերի 25-ին առավոտյան ծովափում լինելն իմ ամենասիրելի բաներից է։ Բայց ձմռանը հալվող պանրով կշտանալն էլ է իմ ամենասիրելիներից մեկը», – BBC-ին ասում է Վենսեն Հերնանդեսը։ «Հիմա մենք երկուսին էլ կարող ենք մասնակցել՝ սա իդեալական է»։ Թե՛ ավանդույթի սկիզբը, թե՛ դրա ճշգրիտ ակունքները պարզ չեն։ Կան վարկածներ, որ այն ծագել է ԱՄՆ-ում՝ 20-րդ դարի սկզբին, սակայն Գարի Քրոքեթն ասում է, որ ավստրալական «Սուրբ Ծնունդը հուլիսին» սկսվել է հենց իր՝ Mountain Heritage հյուրանոցից՝ 1980 թվականին։ Մի ցուրտ հուլիսյան երեկո, երբ դրսում ձյուն էր տեղում, կես տասնյակ իռլանդացի մտել են Քատումբայի հյուրանոց՝ ձմեռային Սուրբ Ծնունդի կարոտով։ «Ես էլ առաջարկեցի՝ ինչու չնշենք Սուրբ Ծնունդը հենց հիմա», – հիշում է այժմ 76-ամյա Քրոքեթը։ Հյուրանոցը զարդարել են տոնածառով, փայլուն խաղալիքներով ու փայլերով։ Մենյուում եղել է դդմի ապուր և տապակած մսատեսակների խառնուրդ՝ տավար, հնդկահավ ու խոզի միս։ Իսկ որպես աղանդեր՝ սալորով պուդինգ՝ ավանդական բրիտանական ոճով՝ չորամրգերի մեջ թաքցված հինգ ցենտանոցով։ «Լիքը ուրախություն էր», – պատմում է նա՝ հիշելով, թե ինչպես մոտ 80 հյուրերը պարել ու ուրախացել են մինչև առավոտ։ Դրանից հետո ամեն տարի Mountain Heritage-ը հյուրընկալել է հուլիսյան Սուրբ Ծնունդը։ Գարիի հայր Բիլը, ով Բելֆաստից էր, հաճախ Սանտայի կերպարով էր հանդես գալիս՝ «իր տարվա սիրելի պահն էր»։ Ժամանակի ընթացքում ավանդույթը տարածվել է ոչ միայն ամբողջ Ավստրալիայում, այլև Մալայզիայից, Սինգապուրից և Ճապոնիայից ժամանած հյուրերի շրջանում։ Չնայած սկզբում տեղական եկեղեցիներից որոշ բողոքներ եղել են, ավանդույթն արագ տարածվել է։ Նյուքասլում բնակվող 37-ամյա Ջոշուա Ռոբը մեկ շաբաթ պատրաստել է վեց ուտեստից բաղկացած տոնական ընթրիք ընկերների համար։ Սեղանը զարդարված է եղել տոնական cracker-ներով ու հոլի տերևներով պատված մենյուներով։ «Եթե կարողանայի, Սուրբ Ծնունդը տարին տասը անգամ կնշեի», – ասում է նա։ «Սա հնարավորություն է այնպիսի ավանդույթներ վայելելու, որոնք սովորաբար չենք կարող՝ օրինակ տգեղ սվիտեր կրելը։ Իսկ դեկտեմբերին, երբ 45 աստիճան շոգ է, դա պարզապես հնարավոր չէ»։ 47-ամյա Նիլ Ֆեռոն՝ ֆիլիպինահայ ավստրալացի, ևս մեծ սիրով է կազմակերպում հուլիսյան տոնակատարությունները։ «Սուրբ Ծնունդը միշտ ասոցացվում է խորովածի ու լողափի հետ, բայց եթե ցուրտ է՝ զգալ ես տալիս իսկական տոնական մթնոլորտը», – ասում է նա՝ պատրաստվելով բուսակերական ընթրիքին։ «Հուլիսը տարվա ամենացուրտ ամիսն է, և սա լավ առիթ է մարդկանց համախմբելու ու տոն նշելու», – ավելացնում է նա։ Սիդնեյի պատմական Rocks թաղ
ամասում հին քարապատ նրբանցքներից մեկը վերածվել է ձմեռային հեքիաթի՝ տոնավաճառներով, արհեստական ձյուն արտադրող սարքերով ու փրփուրի փաթիլներով։ Փայտե տնակները առաջարկում են ձմեռային քաղցրեղեն՝ տաք գինի, խորոված մարշմելոու, հալված ռակլետ պանիրով կարտոֆիլ։ Ձյունե գնդակներ վաճառող տաղավարում Նեմեր և Լեյլա Ավադներն են՝ տեղացիներ, ովքեր ասում են, որ այս մթնոլորտը հիշեցնում է Եվրոպան։ «Նոյեմբերի վերջին եղել ենք Փարիզի տոնավաճառում, և այնտեղ իսկապես Սուրբ Ծննդյան զգացողություն կար, ինչը Ավստրալիայում չունես», – ասում է Լեյլան։ Դա հենց այն էր, ինչին ձգտում էր Վենսեն Հերնանդեսը՝ իրադարձության կազմակերպիչը, ով ավելի քան տասը տարի առաջ Փարիզից տեղափոխվել էր Ավստրալիա։ Նա ներկրել է 40 փայտե տնակ՝ Եվրոպայի ամենահայտնի տոնավաճառներից մեկի՝ Ստրասբուրգի ոճով, ինչպես նաև տասնյակ տոնածառեր՝ Սիդնեյի ֆերմայից։ «Ֆերմայի տերը տարօրինակ գտավ դա, բայց շատ գոհ էր», – հիշում է Հերնանդեսը։ Ֆերմայի տերը՝ Լեո Դամասին, ասում է, որ վերջին երկու տասնամյակներին հուլիսյան վաճառքները ավելացել են՝ դեկտեմբերի բարձաբեռնվածությանը հավելյալ եկամուտ ապահովելով։ «Ամեն տարի աճում է պահանջարկը», – ասում է նա։ Այսօր նույնիսկ KFC-ն է միացել հուլիսյան տոնին։ Բայց Գարի Քրոքեթն ասում է՝ որոշները մոռանում են այս ավանդույթի իրական իմաստը։ «Սա ընկերության, սիրո, ջերմության մասին է՝ ոչ կոմերցիա։ Շատերի համար հուլիսյան Սուրբ Ծնունդը նույնիսկ ավելի լավն է, քան իրականը։ Դեկտեմբերին՝ տարվա վերջում, մարդիկ հոգնած են լինում տարվա կուտակված սթրեսից, և ի հավելումն՝ ահռելի շոգից։ Իսկ ձմռանը կարող ես փաթաթվել տաք վերմակի մեջ, վայելել բուխարու ջերմությունը ու շրջապատվել այն մարդկանցով, ում դու ես ընտրել, ոչ թե ում հանդեպ պարտավորվածություն ունես»։
Թարգմանվել է ԱԲ-ի միջոցով։
