Մեծ մեքենաների «տարածումը» չի դադարում. ոչ բոլորն են ուրախ
Մեծ մեքենաների «տարածումը» չի դադարում. ոչ բոլորն են ուրախ Քննադատները դա անվանում են «carspreading՝ «մեքենաների տարածում»: Մեծ Բրիտանիայում և ողջ Եվրոպայում ավտոմեքենաները տարեցտարի դառնում են ավելի երկար, ավելի լայն և ավելի ծանր: Գնորդներին դա դուր է գալիս. նրանց համար մեծ մեքենաները գործնական են, անվտանգ և նստած զգացողություն են տալիս և ոճային տեսք ունեն: Վաճառքները անընդհատ աճում են: Բայց ինչո՞ւ են որոշ քաղաքներ որոշել սահմանափակումներ մտցնել, և արդյոք նրանք ճի՞շտ են անում: Փարիզը հայտնի է իր հուշարձաններով, լայն պողոտաներով, թանգարաններով, խոհանոցով… և սարսափելի խցանումներով: Վերջին 20 տարում քաղաքային իշխանությունները պայքարում են խնդրի դեմ՝ ստեղծելով ցածր արտանետումների գոտիներ, խրախուսելով հասարակական տրանսպորտն ու հեծանիվը, իսկ վերջերջերս՝ խստացնելով կանոնները մեծ մեքենաների նկատմամբ: 2024-ի հոկտեմբերից, բնակիչների հանրաքվեից հետո, կենտրոնում ծանր մեքենաների կայանման վճարը եռապատկվել է՝ 1 ժամվա համար 6 եվրոյից դարձել է 18, իսկ 6 ժամվա համար՝ 75-ից՝ 225 եվրո: «Որքան մեծ է, այնքան շատ է աղտոտում», – ասել էր Փարիզի քաղաքապետ Անն Իդալգոն: Մի քանի ամիս անց քաղաքապետարանը հայտարարեց, որ փողոցներում կայանվող ամենածանր մեքենաների թիվը նվազել է 3-ով: Այլ քաղաքներ էլ ուշադրություն են դարձնում: Քարդիֆի քաղաքային խորհուրդը որոշել է թանկացնել կայանման թույլտվությունը ավելի քան 2400 կգ կշռող մեքենաների համար (մոտ երկու Ford Fiesta-ի չափ): «Այդ մեքենաները ավելի շատ արտանետում են, ավելի շուտ մաշում են ճանապարհները և շատ ավելի վտանգավոր են վթարի դեպքում», – բացատրում են իշխանությունները: Սկզբում բարձր վճարը կվերաբերի միայն մի քանի մոդելի, սակայն հետագայում քաշի սահմանը կիջեցվի: Շատ վարորդներ, սակայն, պնդում են, որ առանց մեծ մեքենայի չեն կարող: Գիլդֆորդից երեք երեխաների հայր Մեթ Մենսելը, ով ղեկավարում է տեխնոլոգիական և անշարժ գույքի ընկերություններ, ասում է, որ իր Land Rover Defender 110-ը անհրաժեշտ է և՛ երեխաներին, և՛ հաճախորդներին տեղափոխելու, և՛ շինանարական նյութեր տանելու համար: «Դա իսկական աշխատանքային գործիք է, բայց միաժամանակ ներկայանալից», – ավելացնում է նա: Փաստերը հաստատում են՝ մեքենաները մեծանում են: 2018-ից ի վեր Մեծ Բրիտանիայում նոր մոդելների միվ լայնությունը աճել է 182 սմ-ից
187,5 սմ, իսկ միջին քաշը՝ 1365 կգ-ից 1592 կգ: 2001–2020 թթ. եվրոպական շուկայում մեքենաների միջին լայնությունը մեծացել է գրեթե 10 սմ-ով, երկարությունը՝ ավելի քան 19 սմ-ով: Հիմնական «մեղավորը» SUV-ներն են (քրոսովերներ և ամենագնացներ), որոնց շուկայական մասնաբաժինը Եվրոպայում 2011-ի 13,2%-ից 2025-ին հասել է 59%-ի: Մարդկանց դուր է գալիս բարձր նստելը, լավ տեսադաշտը, երեխաներին հեշտ նստեցնել-իջեցնելը և անվտանգության զգացողությունը: Ավտոարտադրողներին էլ դուր է գալիս՝ SUV-ների վրա շահույթն ավելի մեծ է: Սակայն քննադատները նշում են, որ նեղ բրիտանական փողոցներում և կայանատեղերում (որտեղ ստանդարտ տեղը 1,8 մ է) այդքան լայն մեքենաների համար պարզապես տեղ չկա: Ավելին՝ բարձր կապոտներն ավելի վտանգավոր են հետիոտների և հեծանվորդների համար. հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ կապոտի բարձրության 10 սմ ավելացումը մահացության ռիսկը բարձրացնում է 27%-ով: Բնապահպանական կողմն էլ անհանգստացնող է: SUV-ները միջին մեքենայից մոտ 20% ավելի շատ CO₂ են արտանետում, ինչը գրեթե չեզոքացրել է վերջին տասնամյակների վառելիքախնայողության և էլեկտրաֆիկացման առավելությունները: Էլեկտրական SUV-ները, իհարկե, ճանապարհին չեն աղտոտում, բայց շատ ավելի ծանր են, ինչը մեծացնում է անվադողերի մաշվածությունը, ճանապարհների վնասը և վթարի ծանրությունը: Ֆրանսիայում արդեն գործում է հավելյալ գրանցման հարկ 1600 կգ-ից ավելի ծանր մեքենաների համար (10–30 եվրո յուրաքանչյուր ավելորդ կիլոգրամի համար): Բրիտանական բնապահպանական կազմակերպությունները կոչ են անում նույնը անել նաև Մեծ Բրիտանիայում: Փոքր էլեկտրամոբիլները, սակայն, արդեն ճանապարհին են՝ BYD Dolphin Surf, Renault 5, Hyundai Inster, VW ID Polo և այլն: Արդյոք դրանք կկարողանան տեղահանել SUV-ները, ցույց կտա ժամանակը: Մի բան հստակ է՝ այսօր մեծ մեքենաների «տարածումը» շարունակվում է, և դա դուր չի գալիս բոլորին:
Թարգմանվել է ԱԲ-ի միջոցով։
