Օդային օգնությունը Գազային՝ «սարսափելի շեղում», ահազանգում են միջազգային կազմակերպությունները
Օդային ճանապարհով Գազա ուղղվող մարդասիրական օգնության վրա կենտրոնացումը «սարսափելի շեղում է», որը չի կարող փոխել այնտեղ սրվող սովի ճգնաժամը, նախազգուշացնում են մարդասիրական կազմակերպությունների ղեկավարները։ Իսրայելի զինուժը շաբաթ երեկոյան հայտարարել է, որ թույլ կտա օգնություն նետել օդից, ինչպես նաև կհասցնի ՄԱԿ-ի մարդասիրական ավտոշարասյուների համար նախատեսված միջանցքների ստեղծման մասին։ Միացյալ Արաբական Էմիրություններն ու Հորդանանը նախատեսում են առաջիկա օրերին իրականացնել օդային օգնություն, իսկ Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Քիր Սթարմերը հայտնել է, որ իր կառավարությունը «կանի առավելագույնը»՝ օգնությունը օդից Գազա հասցնելու համար։ Միջազգային փրկարար կոմիտեի ներկայացուցիչ Կիարան Դոնելին ընդգծել է, որ օդային օգնությունը «երբեք չի կարող ապահովել անհրաժեշտ ծավալը կամ որակը»։ Ավելի քան 100 միջազգային օգնության և մարդու իրավունքների կազմակերպություններ ահազանգել են Գազայում զանգվածային սովի վտանգի մասին։ Շաբաթ օրը Համասի վերահսկողության ներքո գործող Գազայի առողջապահության նախարարությունը հայտնել է քաղցից մահվան ևս հինգ դեպքի մասին՝ պատերազմից ի վեր գրանցված մահերը հասցնելով 127-ի, որոնցից 85-ը՝ երեխաներ։ ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագիրն արձանագրել է, որ գազացիներից մեկը երեքից օրերով սնունդ չի ստանում, իսկ 90 հազար կին ու երեխա շտապ բուժօգնության կարիք ունեն՝ իրավիճակը բնորոշելով որպես «մարդու կողմից ստեղծված զանգվածային սով»։ Օդային օգնության շուրջ քննարկումները սկսվել են այն բանից հետո, երբ Գազա օգնություն հասցնելու ցամաքային ուղիները շարունակում են մնալ խափանված։ ՄԱԿ-ի Պաղեստինցի փախստականների հարցերով գործակալության (UNRWA) ղեկավար Ֆիլիպ Լազարինին նախօրեին հայտարարել է, որ օդային օգնությունն «թանկ, անարդյունավետ և կարող է նույնիսկ սպանել սովից տառապող մարդկանց», եթե ընթացքը շեղվի։ Նա հավելել է, որ Հորդանանում և Եգիպտոսում կա շուրջ 6,000 բեռնատարի համապատասխան օգնություն, որը սպասում է Գազա մուտք գործելու թույլտվությանը։ «Քաղաքական կամք է պետք՝ շրջափակումը վերացնելու, դարպասները բացելու և օգնությունն անվտանգ ու արժանապատվորեն հասցնելու համար։ Ցամաքով մատակարարումն ավելի հեշտ է, արագ, էժան և անվտանգ։ Դա նաև ավելի արժանապատիվ է Գազայի բնակիչների համար», — գրել է Լազարինին։ Իսրայելը հայտնել է, որ պատրաստվում է ստեղծել «մարդասիրական միջանցքներ» ՄԱԿ-ի շարասյուների համար, սակայն չի հստակեցրել դրանց տեղադրությունը կամ գործառույթները։ Իսրայելն ընդգծում է, որ օգնություն մուտք գործելու վրա սահմանափակումներ չկան։ Կառավարության խոսնակներից մեկը նախկինում մեղադրել էր ՄԱԿ-ին՝ Համասի հետ համագործակցելու միջոցով օգնության բաշխումը խափանելու մեջ։ ՄԱԿ-ը հերքում է այս մեղադրանքները՝ նշելով, որ Իսրայելն ինքն է արգելակում իր աշխատակիցների օգնություն հավաքելու աշխատանքները Գազայում՝ բյուրոկրատական խոչընդոտներով։ Համասն էլ հերքել է օգնությունը գողանալու մեղադրանքները։ Վերջերս հրապարակված USAID-ի զեկույցում նշվում է, որ համակարգային թալանի ապացույցներ չեն հայտնաբերվել։ Օդային օգնություն հասցնելու փորձերը նորություն չեն։ Անցած տարի Բրիտանական Թագավորական օդուժը՝ Հորդանանի ղեկավարած միջազգային նախաձեռնության շրջանակում, իրականացրել է 10 թռիչք՝ ընդհանուր 110 տոննա օգնությամբ։ Սակայն կազմակերպությունները նշում են, որ այդ ծավալը չի բավարարում զանգվածային սովի վտանգը նվազեցնելու համար։ BBC-ի վերլուծությամբ՝ անհրաժեշտ կլիներ մոտ 160 օդանավ, որպեսզի Գազայի երկու միլիոն բնակչության համար ապահովվեր թեկուզ մեկանգամյա սնունդ։ ԱՄՆ-ի Կենտրոնական հրամանատարության տվյալներով՝ նրանց C-130 տրանսպորտային ինքնաթիռներից յուրաքանչյուրը կարող է տեղափոխել մոտ 12,650 ճաշաբաժին մեկ թռիչքի ընթացքում, ինչը նշանակում է, որ մեկ ճաշաբաժնի համար անհրաժեշտ կլիներ ավելի քան 160 թռիչք։ Հորդանանն ունի մոտ 10, իսկ ԱՄԷ-ն՝ ևս 8 C-130 ինքնաթիռ։ Մի շարք մարդասիրական կազմակերպություններ նաև նախազգուշացրել են, որ մեծածավալ օգնության նետումը խիտ բնակեցված տարածքում կարող է վտանգ ներկայացնել։ Նորվեգական Փախստականների խորհրդի ներկայացուցիչ Շեյնա Լոուն պատմել է, որ մարդիկ խեղդվել են՝ փորձելով օգնել ստանալ ջրում հայտնված արկղերը, իսկ մյուսները լուրջ վնասվածքներ են ստացել՝ գլխին ընկած ծանրոցներից։ «Նույնիսկ երբ օգնությունը հաջողությամբ էր հասնում, տիրում էր քաոս. մարդիկ կռվում էին, վիրավորվում», — ասել է նա։ Բնակիչներն իրենք ևս վախենում են օդից օգնության վտանգներից։ BBC-ին տված հարցազրույցում մի գազացի տղամարդ պատմել է, որ օգնությունը «անվտանգ չէ» և «առաջացրել է բազմաթիվ ողբ
երգություններ»։ «Երբ օգնությունը օդից է ընկնում, կարող է հենց վրանների վրա իջնել՝ լուրջ վնաս կամ մահ պատճառելով», — նշել է նա։ Մինչդեռ Գազայի բնակչությունը շարունակում է պայքարել ոչ միայն սովի, այլ նաև ջրի պակասի դեմ։ Մի կին BBC-ին ասել է. «Մենք ապրում ենք առանց ուտելիքի ու խմելու։ Ոչ հաց ունենք, ոչ ջուր։ Մենք նույնիսկ ջուր ենք կարոտում»։ Հիշեցնենք, որ Իսրայելը պատերազմ է սկսել Համասի հոկտեմբերի 7-ի հարձակմանը ի պատասխան, որի արդյունքում զոհվել էր շուրջ 1,200 մարդ, և 251 հոգի՝ գերեվարվել։ Այդ պահից ի վեր, Համասի վերահսկողության տակ գտնվող առողջապահության նախարարության տվյալներով, Գազայում սպանվել է ավելի քան 59,000 մարդ։ Մարտի սկզբին Իսրայելը ամբողջությամբ փակեց օգնության մուտքը, և երկու շաբաթ անց վերսկսեց ռազմական գործողությունները՝ ճնշում գործադրելով Համասի վրա՝ գերիներին ազատ արձակելու նպատակով։ Չնայած այդ շրջափակումը մասամբ մեղմացվել է սովի վերաբերյալ միջազգային զգուշացումների ֆոնին, սննդի, դեղորայքի ու վառելիքի պակասը ավելի է խորացել։ Գազայի բնակչության մեծ մասն արդեն մի քանի անգամ տեղահանվել է, իսկ բնակելի շենքերի ավելի քան 90%-ը վնասվել է կամ ամբողջությամբ ավերվել։
Թարգմանվել է ԱԲ-ի միջոցով։
