Իսրայելցի բնակավայրը մեղադրվում է «Օսկար» շահած վավերագրական ֆիլմում մասնակցած պաղեստինցու սպանության մեջ
Իսրայելցի մի բնակավայրացի կրակել և սպանել է պաղեստինցի ուսուցչի, որը մասնակցել է «Ոչ մի այլ հայրենիք» վավերագրական ֆիլմի նկարահանումներին։ Այս մասին հայտնել են Պաղեստինի կրթության նախարարությունն ու դեպքի ականատես իսրայելաամերիկացի ակտիվիստը։ Ֆիլմի համառեժիսոր Յուվալ Աբրահամը «X» հարթակում հայտնել է, որ իսրայելցի բնակավայրը Ում ալ-Խեյր գյուղում կրակել է Օդե Հաթալինին՝ վնասելով նրա թոքերը։ Գյուղի բնակիչները պնդում են, որ հրաձիգը եղել է Յինոն Լևին, ում նկատմամբ Մեծ Բրիտանիան պատժամիջոցներ էր սահմանել։ Լևիի փաստաբան Ավիխայ Հաջբին հայտարարել է, թե ներկայացնում է մի քաղաքացու, որը «զգացել է, որ իր կյանքը վտանգված է, ստիպված է եղել նախազգուշական կրակել օդ»՝ ի պատասխան պաղեստինցիների և օտարերկրյա ակտիվիստների կողմից իրականացված «քարերով և բռնությամբ հարձակումին»։ Ակտիվիստ Մաթան Բերներ-Քադիշը, ով եղել է դեպքի վայրում, պատմել է BBC-ին, որ երկուշաբթի օրը՝ ժամը 17:20-ի սահմաններում, իսրայելական բնակավայրերից մեկից եկած բուլդոզերը մտել է պաղեստինցիներին պատկանող տարածք՝ վնասելով կոյուղու խողովակ, մի քանի ձիթենու ծառ ու երկու ցանկապատ։ Բերներ-Քադիշը, Հաթալինի զարմիկ Ահմադի հետ, փորձել է կանգնեցնել բուլդոզերը։ Նրա խոսքով՝ վարորդը մեխանիկական բորզով հարվածել է Ահմադի պարանոցին ու ուսին։ Տեսագրության մեջ երևում է, թե ինչպես է Ահմադը ընկնում գետնին։ Ակտիվիստը նշում է, որ բուլդոզերը չի վարել Լևին։ Երբ Բերներ-Քադիշը փորձել է օգնություն ցույց տալ Ահմադին, լսել է կրակոցի ձայն։ Երբ վերադարձել է գյուղ՝ ջուր բերելու, տեսել է Հաթալինին՝ գետնին պառկած, արյունահոսող վերքով, իսկ Լևիին՝ ատրճանակը ձեռքին։ Լևին այն պահին միակ տեսած բնակավայրացին էր։ Սոցցանցերում տարածված տեսանյութում, որը, ենթադրվում է, նկարահանել է Հաթալինի ազգականը, Լևին երևում է՝ ատրճանակը ձեռքին, բուլդոզերի մոտ, երբ մի քանի տղամարդ գոռում են նրա վրա։ Լևին հրում է նրանցից մեկին, վերջինս էլ նրան է հրում։ Այնուհետև Լևին բարձրացնում է ատրճանակը և կրակում՝ սկզբում ուղիղ առաջ, հետո՝ օդ։ Տեսանյութը ընդհատվում է, երբ նկարահանողը շրջվում ու սկսում է փախչել՝ կանանց ճիչերի ներքո։ Տեսագրության մեջ չի երևում՝ արդյոք կրակոցներն ինչ-որ մեկին դիպել են, թե ոչ։ Այլ իսրայելցի բնակավայերցիներ տեսադաշտում չկան։ Իսրայելի ոստիկանությունը հայտնել է, որ միջադեպի հանգամանքները քննվում են Քարմել բնակավայրի մոտ։ «Դեպքի արդյունքում մահացել է պաղեստինցի տղամարդ։ Նրա մասնակցության մանրամասները դեռ պարզվում են»,- հայտնել են ոստիկանությունից։ Նշվում է, որ առավոտյան ձերբակալվել է իսրայելցի մի քաղաքացի, ում իսրայելական լրատվամիջոցների փոխանցմամբ՝ ավելի ուշ բաց են թողել տնային կալանքի պայմանով։ Իսրայելի պաշտպանության բանակը ձերբակալել է նաև հինգ պաղեստինցու և երկու օտարերկրյա զբոսաշրջիկի՝ ենթադրաբար դեպքի հետ առնչություն ունենալու կասկածանքով։ Բերներ-Քադիշը նշել է, որ նրանց դեռ պահում են կալանքի տակ։ Ակտիվիստն ասել է, որ Հաթալինն իր «աշխարհի ամենամոտ ընկերներից» էր, և իրենք պատրաստվում էին գյուղում ֆուտբոլի դաշտ կառուցել։ Հաթալինը երեք փոքրիկ երեխաների «ջերմ ու սիրող հայր» էր։ Պաղեստինի կրթության նախարարության տվյալներով՝ Հաթալինը գյուղի միջնակարգ դպրոցի ուսուցիչ էր։ ԱՄՆ Կոնգրեսի դեմոկրատ պատգամավոր Լաթիֆա Սայմոնը հայտնել է, որ «սրտի խոր ցավով» է ընդունել Հաթալինի սպանության լուրը։ Նրա խոսքով՝ Հաթալինն ու նրա զարմիկը, վավեր վիզաներով, անցած ամիս ձերբակալվել ու արտաքսվել էին Սան Ֆրանցիսկոյից՝ հավատքի համակեցության նախաձեռնության շրջանակում։ Յուվալ Աբրահամը նշել է, որ Հաթալինը մասնակցել
է «Ոչ մի այլ հայրենիք» ֆիլմի նկարահանումներին։ Ֆիլմը, որը 2025-ին արժանացել է «Օսկար»-ի՝ լավագույն վավերագրական ֆիլմի անվանակարգում, պատմում է Մասաֆեր Յատայի շուրջ ընթացող դատական պայքարի մասին։ Այդ տարածքում կա մոտ 20 պաղեստինյան գյուղ, որոնց բնակիչների նկատմամբ 2022-ին Իսրայելի Գերագույն դատարանը թույլատրել է քանդել տները և տեղահանել ավելի քան 1000 մարդ։ Տեղական իսրայելական խորհրդի ղեկավար Էլիրամ Ազուլայը մեկնաբանել է միջադեպը՝ ասելով, որ բազմիցս պահանջել են անվտանգության գոտիներ ստեղծել բնակավայրերի շուրջ և կրկին բախվել են «ապօրինի շինարարության սպառնալիքին»։ Լևին՝ մի ֆերմայի ղեկավար, 2024-ին ընդգրկվել է Մեծ Բրիտանիայի պատժամիջոցների ցուցակում՝ «ֆիզիկական բռնության, զենքով սպառնալիքների և պաղեստինյան ընտանիքների ունեցվածքը ոչնչացնելու միջոցով նրանց տեղահանելուն ուղղված գործողությունների» համար։ Նա անցյալ տարի BBC-ին հերքել էր այդ մեղադրանքները։ Նա նաև ներառվել է ԱՄՆ պատժամիջոցների ցուցակում, սակայն այդ միջոցները չեղարկվել են նախագահ Դոնալդ Թրամփի կողմից։ Իսրայելի Քնեսեթի պատգամավոր Գիլադ Քարիվը, մեկնաբանելով տեսանյութը, X-ում գրել է. «Տարածքներում գործում են զինված հրեա միլիցիաներ՝ առանց վերահսկողության»։ Իսրայելը 1967թ․ Մերձավոր Արեւելքի պատերազմի ընթացքում գրավել է Արևմտյան ափն ու Արևելյան Երուսաղեմը և այդ ժամանակից ի վեր կառուցել մոտ 160 բնակավայր, որտեղ այժմ բնակվում է շուրջ 700,000 հրեա։ Այդ տարածքները, ինչպես նաև Գազայի հատվածը, պաղեստինցիները դիտարկում են որպես իրենց ապագա պետության մաս։ Միջազգային իրավունքի տեսանկյունից այս բնակավայրերը համարվում են ապօրինի․ այդ դիրքորոշումը հաստատվել է նաև Միջազգային դատարանի 2024թ․ խորհրդատվական կարծիով, թեև Իսրայելը չի համաձայնվում։ Բենյամին Նեթանյահուի՝ 2022-ի վերջին իշխանության վերադարձից հետո, իսրայելական բնակավայրերի ընդլայնումը կտրուկ աճել է։ Բնակավայրցիների կողմից գործադրվող բռնություններն էլ շարունակաբար ավելանում են՝ հատկապես Գազայի պատերազմից հետո։ ՄԱԿ-ի տվյալներով՝ հուլիսի 15-ից 21-ն ընկած ժամանակահատվածում գրանցվել է առնվազն 27 հարձակում իսրայելցի բնակավայրցիների կողմից, որոնց հետևանքով գրանցվել են վնասվածքներ կամ գույքային կորուստներ։ Պատերազմի մեկնարկից ի վեր Արևմտյան ափում սպանվել է առնվազն 948 պաղեստինցի՝ իսրայելական ուժերի կողմից, 15-ը՝ բնակավայրցիների, ևս 10-ը՝ կամ իսրայելական բանակի, կամ բնակավայրցիների կողմից։ Այդ ընթացքում սպանվել է նաև առնվազն 52 իսրայելացի՝ պաղեստինյան հարձակումների հետևանքով։
Թարգմանվել է ԱԲ-ի միջոցով։
