ԱՄՆ-ԵՄ նոր առևտրային համաձայնությունը. ով շահեց, ով կորցրեց
ԱՄՆ-ն և Եվրամիությունը պատմության մեջ ամենամեծ առևտրային համաձայնության նախնական շրջանակն են կազմել՝ Շոտլանդիայում անցկացված բանակցություններից հետո։ Թեև սա դեռևս ամբողջական համաձայնություն չէ, այլ ընդամենը դրա կառուցվածքը, nonetheless՝ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի և ԵՄ հանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լայենի կողմից ներկայացված հիմնական տվյալները հուշում են, թե որ ոլորտները և խմբերն են ամենաշատը շահելու կամ տուժելու։ Թրամփը, ով խոստացել էր նոր առևտրային պայմանագրեր աշխարհի տասնյակ երկրների հետ, ձեռք է բերել ամենախոշորը։ Շատ վերլուծաբանների կարծիքով՝ այս փուլում առավելագույն զիջումներն արել է ԵՄ-ն։ Capital Economics-ի արագ վերլուծությամբ՝ համաձայնությունը կարող է 0.5%-ով կրճատել ԵՄ ՀՆԱ-ն։ Միևնույն ժամանակ, ԱՄՆ բյուջեն մուտք կգործի տասնյակ միլիարդավոր դոլարների ներմուծման հարկերից։ Սակայն Թրամփի փայլուն Schlagzeilen-ն կարող են երկար չտևել. այս շաբաթվա վերջին սպասվող տնտեսական ցուցանիշները (գնաճ, աշխատատեղեր, աճ, սպառողական վստահություն) ավելի հստակ կցուցադրեն՝ արդյոք նրա սակագնային քաղաքականությունը արդյունավե՞տ է, թե՞ վնասակար։ Ամերիկացիներն արդեն դժգոհ են ապրուստի աճող ծախսերից, և այս համաձայնությունն էլ կարող է էլ ավելի բարձրացնել ԵՄ ապրանքների գները։ Թեև 15%-անոց մաքսատուրքը կարող էր ավելի բարձր լինել, այն միևնույն է՝ լուրջ խոչընդոտ է՝ նախորդ իրավիճակի համեմատ։ Սակագներն ուղղակիորեն հարկ են, որոնք սահմանվում են այլ երկրներից ներմուծվող ապրանքների վրա։ Օրինակ՝ 100 դոլարանոց ԵՄ արտադրանք ԱՄՆ ներմուծելու դեպքում 15 դոլար հարկ կավելանա՝ բերելով ապրանքի արժեքը 115 դոլարի։ Այս բեռը հաճախ փոխանցվում է սպառողին։ Երկուշաբթի օրը՝ համաձայնության մասին լուրից հետո, Ասիայի և Եվրոպայի ֆոնդային շուկաներում նկատվեց աճ։ Թեև մաքսատուրքը նշանակալի է, այն հստակություն է ապահովում ներդրողների համար։ Ավստրալացի բրոքեր Քրիս Ուեսթոնը համաձայնությունն անվանել է «շուկայում բարենպաստ», նշելով, որ այն կարող է դրական ազդեցություն ունենալ եվրոյի արժեքի վրա։ Համաձայնությունը դեռ պետք է հաստատվի ԵՄ 27 անդամների կողմից, որոնցից յուրաքանչյուրն ունի իր տնտեսական հետաքրքրությունները։ Մինչ որոշ երկրներ զգուշորեն ողջունել են այն, ուրիշներն անբարեհաճություն են հայտնել՝ մատնանշելով ԵՄ ներսում առկա տարաձայնությունները։ Ֆրանսիայի վարչապետ Ֆրանսուա Բայրուն հայտարարել է. «Սա մութ օր է, երբ ազատ ժողովուրդների միությունն ընդունում է ենթարկվելու փաստը»։ Նրան միացել են երկու ֆրանսիացի նախարարներ և Հունգարիայի վարչապետ Վիկտոր Օրբանը՝ նշելով, թե «Թրամփը նախաճաշին օգտագործեց ֆոն դեր Լայենին»։ ԵՄ-ից ԱՄՆ մեքենաների ներմուծման վրա նախկինում սահմանված 27.5%-անոց սակագինը կիսով չափ նվազեցվել է՝ դառնալով 15%։ Քանի որ ավտոմեքենաները ԵՄ-ից ԱՄՆ արտահանվող գլխավոր ապրանքներից են՝ հատկապես Գերմանիայից, որտեղ գործում են VW, Mercedes և BMW ընկերությունները, Բեռլինն ուշադիր հետևել է գործընթացին։ Գերմանիայի առաջնորդ Ֆրիդրիխ Մերցը ողջունել է համաձայնությունը, բայց նշել, որ կցանկանար ավելին։ Գերմանիայի ավտոարդյունաբերության ասոցիացիան զգուշացրել է, որ նույնիսկ 15%-ը կարող է տարիներ շարունակ միլիարդավոր դոլարների վնաս հասցնել ոլորտին։ Միևնույն ժամանակ, Թրամփը փորձում է խթանել ամերիկյա
ն ավտոարդյունաբերությունը։ ԵՄ-ն իջեցրել է ԱՄՆ-ում արտադրված մեքենաների մաքսատուրքը՝ 10%-ից դարձնելով 2.5%։ Սա կարող է մեծացնել ամերիկյան մեքենաների վաճառքը Եվրոպայում։ Սակայն բարդ կառուցվածքի պատճառով ներքին շուկայի համար սա միանշանակ դրական չէ։ Շատ ամերիկյան մեքենաներ հավաքվում են Կանադայում և Մեքսիկայում, և դրանց վրա շարունակում է գործել 25% սակագին՝ ԵՄ-ից ներմուծվողների համեմատ՝ ավելի բարձր։ Սա կարող է սպառնալ ԱՄՆ արտադրողներին՝ եվրոպական մրցակիցների կողմից գերազանցվելու ռիսկով։ Անորոշություն կա ԵՄ-ում արտադրվող դեղորայքի նկատմամբ ԱՄՆ-ում սահմանվելիք սակագնի վերաբերյալ։ ԵՄ-ն ձգտում է դրանք ներառել նվազագույն սակագնով՝ խթանելու վաճառքը։ Թրամփը հայտարարել է, որ դեղերը չեն ընդգրկվում համաձայնությամբ սահմանված 15% սակագնի ներքո, մինչդեռ ֆոն դեր Լայենը պնդել է հակառակը, ինչը հաստատել է նաև Սպիտակ տան աղբյուրը։ Երկու սցենարն էլ հիասթափեցնող են եվրոպական դեղագործական ոլորտի համար, որը հույս ուներ սակագնից ամբողջական ազատում ստանալու։ Իռլանդիայում ընդդիմադիր կուսակցություններն արդեն քննադատել են այս անորոշությունը՝ նշելով ոլորտի կարևորությունը։ Թրամփը նաև հայտարարել է, որ ԵՄ-ն կգնի 750 միլիարդ դոլարի ամերիկյան էներգիա՝ ինչպես նաև 600 միլիարդ դոլարի ներդրումներ կկատարի ԱՄՆ-ում։ «Մենք կփոխարինենք ռուսական գազն ու նավթը՝ ամերիկյան հեղուկացված գազով, նավթով և միջուկային վառելիքով», ասել է ֆոն դեր Լայենը։ Սա էլ ավելի կխորացնի Եվրոպայի էներգետիկ անվտանգության կապերը ԱՄՆ-ի հետ՝ Ուկրաինայում պատերազմի ֆոնին ռուսական գազից հրաժարվելու գործընթացում։ Վերջում՝ ֆոն դեր Լայենը նշել է, որ որոշ «ստրատեգիական ապրանքների» վրա սակագին չի կիրառվի։ Դրանց շարքում են՝ ինքնաթիռներն ու դրանց բաղադրիչները, որոշ քիմիական նյութեր և գյուղատնտեսական ապրանքներ։ Սա նշանակում է, որ այս ապրանքների արտադրությամբ զբաղվող ընկերությունները կշարունակեն ազատ առևտուրը երկու բլոկների միջև։ ԵՄ-ն հույս ունի առաջիկա օրերին ապահովել նաև «զրո-նախանձ զրոյի դիմաց» պայմանագրեր՝ հատկապես գինիների և ոգելից խմիչքների ոլորտում։
Թարգմանվել է ԱԲ-ի միջոցով։
