Ինչպես կեղծ կտակների միջոցով խարդախներն հափշտակեցին միլիոններ մահացածներից
2023 թվականի վերջում Լիզան և Նիկոլը տեղեկացան, որ ժառանգել են զգալի ունեցվածք իրենց մորաքույր Քրիստինից։ Սակայն, մինչ նրանք փորձում էին ըմբռնել այս լուրը, ժառանգությունն անսպասելիորեն խլվեց նրանցից։ Մի մարդ, որը երբեք չէր հիշատակվել Քրիստինի կողմից, հայտնվեց անհայտ վայրից և ներկայացրեց կտակ, ըստ որի՝ հենց ինքն էր ժառանգում նրա ամբողջ ունեցվածքը։ Քրիստինի ընտանիքի, ընկերների ու հարևանների համար նա անծանոթ էր։ Սկզբում իրավապահներն ու ժառանգության գրասենյակը հրաժարվեցին հետաքննություն սկսել։ Սակայն BBC News-ը մի քանի նման դեպքեր ուսումնասիրեց Անգլիայի հարավում՝ բացահայտելով, որ հանցախումբը համակարգված կերպով օգտագործում է ժառանգական համակարգի թերությունները՝ գողանալով միլիոնավոր ֆունտներ մահացածների ունեցվածքից և խոշոր հարկային խարդախություններ իրականացնելով։ Քրիստին Հարվերսոնի մահվան լուրը ցնցել էր Լիզային և Նիկոլին, ովքեր մանկուց չէին տեսել նրան։ Նրանք ավելի մեծ շոկ ապրեցին՝ իմանալով, որ Քրիստինը կտակ չի թողել, իսկ իրենք նրա ամենամոտ բարեկամներն են և ժառանգում են ողջ ունեցվածքը, ներառյալ Վիմբլդոնում գտնվող գրեթե միլիոն ֆունտ արժողությամբ տունը։ Նրանք ժառանգության մասին իմացան «Anglia Research Services» կազմակերպությունից, որը մասնագիտացած է ժառանգների որոնման մեջ։ Այս կազմակերպությունները կառավարական «Bona Vacantia» ռեեստրի միջոցով հայտնաբերում են կտակ չթողած մահացածների ունեցվածքը և դիմում են ժառանգության իրավունք ստանալու համար՝ դրա դիմաց ստանալով ժառանգության մի մասն։ Սակայն այս դեպքում Լիզայի ու Նիկոլի անունից ներկայացված դիմումը կասեցվեց։ Հունգարացի Տամաշ Սվերչոկ անունով մի տղամարդ ներկայացավ ժառանգության գրասենյակ՝ ներկայացնելով կտակ, ըստ որի՝ ինքն էր Քրիստինի «սիրելի ընկերը» և միակ ժառանգը։ Նա նաև նշվել էր որպես կտակի կատարող։ Սկզբում հնարավորություն չբացառվեց, որ կտակն իսկական է։ Սակայն կասկածները արագ ավելացան. Քրիստինի հասցեն սխալ էր գրված, կտակը թվագրված էր 2016 թ․, բայց Սվերչոկի նշված հասցեն բազմաբնակարան շենքում էր, որը կառուցվել էր միայն 2021-ին։ Երբ Anglia Research-ի աշխատակից Մեթ Բորդմանը կապ հաստատեց նրա հետ, Սվերչոկն էլեկտրոնային նամակով պատասխանեց. «Ես որևէ ընտանիք չեմ ճանաչում։ Ես նրա կտակի միակ կատարողն եմ»։ Չնայած պարզ անհամապատասխանություններին՝ ոստիկանությունն ու ժառանգության գրասենյակը խորհուրդ տվեցին քույրերին դատական կարգով վիճարկել կտակը։ Սակայն դա պահանջում էր տասնյակ հազարավոր ֆունտ, որն իրենք չունեին։ «Երբեմն մաղթում եմ, որ մեզ երբեք չասեին այդ ժառանգության մասին։ Այս ամենն ուղղակի տառապանք է եղել», — ասում է Լիզան։ Բրիտանական օրենսդրության շրջանակում, եթե կտակ չի հայտնաբերվում, մահացածի ունեցվածքն «անպաշտպան» է։ «Bona Vacantia» պետական ռեեստրում կան շուրջ 6000 անուններ։ Թեև այն օրինական կերպով օգտագործում են ժառանգների որոնման ընկերությունները, սակայն այն նաև դարձել է խարդախների գործիք։ Որպեսզի խարդախը ժառանգի որևէ մեկի ունեցվածքը, բավական է գտնել անժառանգ անուն, ստեղծել կեղծ կտակ և բավականաչափ արագ դիմել ժառանգության իրավունք ստանալու համար։ 2017-ից հնարավոր է առցանց դիմել ժառանգության իրավունք ստանալու համար։ Սակայն համակարգը հաճախ չի հայտնաբերում կասկածելի հայտերը և հեշտացնում է նաև հարկային խարդախությունները։ Օրինակ, Չարլզ Հաքսթոնի մահից հետո նրա անունը հայտնվեց «Bona Vacantia»-ում։ Կարծվեց, թե կտակ չկա, և նրա ազգականներին տեղեկացվեց ժառանգության մասին։ Բայց շուտով հայտնվեց կտակ, ըստ որի՝ ամբողջ ունեցվածքը հասնում էր հունգարացի Ռոլանդ Սիլյեին։ Կտակում նշված էր երկու անշարժ գույք՝ Լոնդոնում և Հերթֆորդշիրում՝ ընդհանուր մոտ 2 մլն ֆունտ արժողությամբ։ Բայց հայտում Սիլյեն ունեցվածքի արժեքը նշել էր ընդամենը 320,500 ֆունտ՝ մի փոքր ցածր ժառանգության հարկի շեմից։ Անհասկանալի էր, թե ինչպես էր Հաքսթոնը կապ ունենում Հերթֆորդշիրի անշարժ գույքի հետ։ BBC-ն պարզեց, որ այդ տունը նրան չի պատկանել։ Հնարավոր է, որ Սիլյեն այդ անշարժ գույքը ներառել էր կտակում՝ որպես հնարք սեփականությունը «վերցնելու» համար։ Ժառանգության գր
ասենյակը որևէ հարց չտվեց այդ մասին։ Այս ամենը բարձրացրեց կեղծիքների կասկածը։ Ռոլանդ Սիլյեն ժառանգության իրավունք էր ստացել նաև մեկ այլ դեպքով՝ Ջորջ Վունի մահից հետո։ Կտակով նա դարձավ միակ ժառանգը, իսկ Վունի տունը հետագայում վաճառվեց աճուրդով՝ 360,000 ֆունտով։ Ֆինանսական խարդախությունների փորձագետ Գրեհեմ Բարոուն պարզեց, որ Սվերչոկի և Սիլյեի օգտագործած հասցեները համընկնում են, և նրանք երկուսն էլ կապված են բարդ ու փոխկապակցված ընկերությունների ցանցի հետ։ Այս ընկերություններից մի քանիսը լուծարվել են կեղծ հասցեներ օգտագործելու համար, իսկ մյուսները նախազգուշացվել են հաշվետվություն չներկայացնելու համար։ Եվս մեկ անուն՝ Բելա Կովաչ, հայտնվել է Մայքլ Ջադի կտակում։ Ջադի հարևանները վստահ են, որ նա չէր կարող կտակ կազմել այդ մարդու անունով, մանավանդ, որ մահվանից առաջ ասում էր՝ չգիտի, որտեղ է իր կտակը։ Գրչագրության փորձագետ Քրիստինա Սթրանգն ուսումնասիրել է կտակներն ու եզրակացրել, որ դրանք, ամենայն հավանականությամբ, կեղծվել են նույն մարդու կողմից։ Նույն կերպ գրված էին թվերը, ստորագրությունները և վկաների անունները, որոնք հաճախ կեղծ էին։ Հետաքննությունից հետո մի քանի ընկերությունների հաշիվներ սառեցվել են։ Հարկային ծառայությունը պահանջում է պարզաբանումներ Ռոլանդ Սիլյեից Չարլզ Հաքսթոնի ունեցվածքի հետ կապված։ Քրիստինի ունեցվածքի շուրջ վեճը դեռ չի լուծվել։ Սվերչոկը չի կարող տիրանալ Վիմբլդոնի տանը, իսկ Լիզան ու Նիկոլը չունեն միջոցներ դատարան դիմելու համար։ BBC-ն դիմել է Սվերչոկին և Սիլյեին՝ պատասխանելու հնարավորություն տալու համար, սակայն պատասխան չի ստացել։ Արդարադատության նախարարությունը հայտնել է, որ համագործակցում է իրավապահների հետ՝ հանցագործներին պատժելու համար։ Սակայն նախկին պատգամավոր Բոբ Նիլը կարծում է, որ ժառանգության համակարգի թվայնացումն առանց պատշաճ հսկողության թույլ է տվել խարդախներին գործել առանց խոչընդոտների։ «Երբ գոյություն ունեին տարածաշրջանային գրասենյակներ, յուրաքանչյուր գործին վերաբերվում էին անհատապես։ Այժմ համակարգն ուղղակիորեն վստահում է ներկայացված տվյալներին», — նշել է նաև Anglia Research-ի քննիչ Մեթ Բորդմանը։
Թարգմանվել է ԱԲ-ի միջոցով։
