«Հուսալը գրեթե անհնար է». Գազայի բժիշկն իր ամենօրյա պայքարի մասին
Գազայի գոտում առողջապահական համակարգը նույնպես դարձել է 18 ամիս տևող Իսրայելի և «Համաս»-ի միջև պատերազմի զոհերից մեկը։ Բժիշկներն աշխատում են ծայրահեղ ծանր պայմաններում։ BBC-ն հետևել է «Բժիշկներ առանց սահմանների» կազմակերպության կլինիկայում աշխատող բժիշկ Վիսսամ Սուքքարի մի աշխատանքային օրվան։ Առավոտյան ժամը 07:30-ին բժիշկ Սուքքարը՝ վարդագույն գլխաշորով նիհար մի կին, անցնում է ավերված Գազա քաղաքի փողոցներով։ «Մոտ 50 րոպե էի քայլում, որ հասնեմ մեր կլինիկա», — պատմում է նա BBC-ի տեղական լրագրողին, ով օրվա ընթացքում օգնել է փաստագրել նրա աշխատանքը։ Գազայում վառելիքի սուր պակասի պատճառով գրեթե այլևս տաքսիներ չեն գործում։ «Թեև մեր ռեսուրսները սահմանափակ են, մենք շարունակում ենք գործել Հյուսիսային Գազայում այս դժվար օրերին», — ասում է նա։ ՄԱԿ-ի Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության տվյալներով՝ Գազայի 36 հիվանդանոցներից միայն 21-ն են մասամբ գործում։ Իսրայելի շրջափակման պատճառով դեղորայքը գրեթե սպառված է։ Դոկտոր Սուքքարը ցույց է տալիս նախկին աշխատավայրի՝ «Բժիշկներ առանց սահմանների» այրվածքներով զբաղվող կլինիկայի ավերակները, որը պատերազմի առաջին շաբաթներին հարվածների է ենթարկվել իսրայելական ուժերի և «Համաս»-ի զինյալների փողոցային մարտերի ժամանակ։ Այժմ նրա թիմը Գազա քաղաքի արևմտյան հատվածում գտնվող գրասենյակն է վերածել կլինիկայի։ Արդեն առավոտյան ժամը 09:30-ի դրությամբ, երբ բժիշկ Սուքքարը հագնում է իր սպիտակ խալաթը, մոտ 150 մարդ հերթի մեջ է՝ դրսում տեղադրված վրանային ընդունարանում։ «Մեր պացիենտների մեծ մասը տեղահանվածներ են։ Նրանք ապաստանում են կացարաններում կամ պարզապես վրանում՝ փողոցում», — ասում է նա։ Դադարեցված հրադադարի հետևանքով հազարավոր գազացիներ կրկին թողել են իրենց տները՝ փնտրելով անվտանգություն այս թաղամասում։ Սննդի և մաքուր ջրի սղության պատճառով տարածվում են թերսնուցումը և տարբեր վարակները՝ ստամոքսային խնդիրներից մինչև մաշկային հիվանդություններ։ Առաջին պացիենտները երեխաներ են՝ վիրուսային վարակներով։ «Ստանում ենք բազմաթիվ երեխաներ՝ վերին շնչուղիների բորբոքումներով և լուծով։ Կացարաններում շատ երեխաներ են հավաքված մեկ վայրում, և վարակը շատ արագ է տարածվում», — բացատրում է բժիշկ Սուքքարը։ Մեկ մանուկի դեմքը լի է մոծակների կծածներով, ու բժիշկը հանգստացնող քսուք է քսում։ Քանի որ գազը սպառվել է, մարդիկ սնունդը պատրաստում են բաց կրակով, ինչը հաճախ հանգեցնում է լուրջ այրվածքների։ Մեկ ժամվա ընթացքում բժիշկ Սուքքարը և իր երեք գործընկերներն արդեն տասնյակ հիվանդներ են ընդունել։ Բայց շատերին օգնել չեն կարողանում։ «Մեր առջև կանգնած մարտահրավերներն օր օրի ավելանում են. հիվանդների թիվը մեծ է, իսկ դեղամիջոցները՝ սակավ», — ասում է նա հոգնած ձայնով։ «Ստանում ենք նաև բարդ դեպքեր, բայց չգիտենք, ուր ուղարկենք, որովհետև Գազայի առողջապահական համակարգը փլուզվել է»։ Վերջին օրերին՝ այն բանից հետո, երբ իսրայելական ավիահարվածը հարվածել է Գազայի «Ալ-Ահլի արաբական» հիվանդանոցին, կլինիկա են բերում ծանր վիրավորներ։ Իսրայելը մեղադրել է «Համաս»-ին՝ հիվանդանոցի շենքը հրամանատարական կենտրոն դարձնելու մեջ, ինչը զինված խմբավորումը հերքել է։ «Ալ-Ահլին» Հյուսիսային Գազայի միակ խոշոր հիվանդանոցն էր, որտեղ իրականացվում էր տրավմատիկ վնասվածքների բուժում։ Այժմ այն չի կարող հիվանդներ ընդունել։ ԱՀԿ-ի տվյալներով՝ կործանվել են շտապօգնության բաժինը, լաբորատորիան, ռենտգեն սարքավորումները և դեղատունը։ «Սկզբում բուժում էի ստանում «Ալ-Շիֆա»-ում, հետո ինձ տեղափոխեցին «Ալ-Ահլի», բայց այն պայթեցրին», — պատմում է Սաիդ Բարքաթը՝ տարեց տղամարդ, ով վիրավորել է ոտքը իսրայելական հրետակոծության ժամանակ։ Այժմ նա շարժվում է պահանակներով՝ ոտքի մեջ մետաղական սեղմակներով։ «Ես եկել եմ ստուգման և բուժման համար», — ասում է նա, երբ բուժքույրերը փոխում են վիրակապը և ցավազրկող տալիս։ Ցերեկը՝ ժամը 12-ին, երբ բժիշկ Սուքքարը ստուգում է
փոքրիկ դեղատան դարակները, մռայլվում է. դարակների մեծ մասը դատարկ է։ Իսրայելը մարտի սկզբից փակել է Գազայի բոլոր սահմանային անցակետերը՝ նպատակ ունենալով ճնշում գործադրել «Համաս»-ի վրա՝ պատանդներին ազատ արձակելու համար։ Այդ ժամանակից ի վեր մարդասիրական օգնություն չի մուտք գործել։ «Ձեռնոց չունենք շաքարախտի բուժման համար, չունենք էպիլեպսիայի դեղեր, նույնիսկ ջերմիջեցնող դեղամիջոցներ», — ասում է բժիշկ Սուքքարը։ «Մաշկային վարակների սեզոն է, բայց հակաբակտերիալ քսուքներ, սկաբիեի կամ գերլվացողության բուժման միջոցներ չկան»։ Բժիշկները ստիպված են խստորեն վերահսկել մնացած պաշարների օգտագործումը։ «Ամեն ինչ անում ենք, որ գոնե հաջորդ շաբաթվա համար բավականացնենք», — ասում է նա, — «բայց երկու շաբաթից պաշարները կսպառվեն»։ Շուտով բժիշկ Սուքքարը վերադառնում է ընդունարան։ Հիվանդների հոսքը շարունակվում է, և երեխաներն ամենաշատն են։ Նրանց մոտ հազ, բարձր ջերմություն և ստամոքսի խանգարումներ են։ Ժամը 15:30-ին կլինիկան փակվում է։ Չորս բժիշկները հաշվարկում են, որ օրվա ընթացքում ընդունել են մոտ 390 հիվանդ։ Բազմաթիվ հիվանդներից, անքուն գիշերից և ծանր աշխատանքից հետո բժիշկ Սուքքարին հերթական երկար քայլելն է սպասում՝ տուն վերադառնալու համար։ Դուրս գալիս նա զանգում է իր ընտանիքին։ Նրա միտքը թռչում է դեպի իր սեփական երեխաները, ովքեր վերջին մեկուկես տարում ինը անգամ ստիպված են եղել տեղահանվել։ «Իմ նման գազացիների համար ամեն օրը պայքար է՝ մաքուր ջուր գտնելու, երեխաներիս կերակրելու համար», — ասում է նա։ «Էլեկտրականություն չունենք, նույնիսկ հեռախոսը լիցքավորելը խնդիր է»։ «Բայց ամենադժվարը հույս ունենալն է։ Ես ապրում եմ մի մղձավանջում, որը չի ավարտվում։ Ե՞րբ կավարտվի այս պատերազմը»։ Պատասխանը դեռ չկա։ Նույնպես՝ հանգիստը։
Թարգմանվել է ԱԲ-ի միջոցով։
