Կվերցնի՞ քվանտային տեխնոլոգիան ԱԲ-ի գերազանցությունը:
Կվերցնի՞ քվանտային տեխնոլոգիան ԱԲ-ի գերազանցությունը: Տեխնոլոգիական լրագրողների մեջ հին ասացվածք կա. քվանտային մեխանիկան կա՛մ ճշգրիտ բացատրես, կա՛մ հասկանալի, բայց երկուսն էլ միասին՝ ոչ: Այդ տարօրինակ, մասամբ տեսական ֆիզիկայի ճյուղը դժվար է ընկալելի: Մանրագույն մասնիկները տարօրինակ են պահում, և այդ առանձնահատկությունը բացել է գիտական նոր հնարավորությունների աշխարհ: Հենց բարդության պատճառով քվանտային տեխնոլոգիաները մնում են արհեստական բանականության (ԱԲ) ստվերում, չնայած Microsoft-ի, Google-ի և այլ հսկաների վերջին հայտարարություններին: Քվանտայինը հիմնականում սարքավորում է՝ սենսորներ, համակարգիչներ, իսկ ԱԲ-ն՝ ծրագրային, թեև երկուսն էլ կախված են ապարատային հիմքից: Միասին դրանք կարող են ստեղծել աննախադեպ հզոր տեխնոլոգիա, սակայն Forrester-ի վերլուծաբան Բրայան Հոփքինսը զգուշացնում է. «Հնարավորությունը կա, բայց դեռ վճիռ չկա: Փորձերը խոստումնալից են, սակայն պահանջվում են ավելի հզոր քվանտային համակարգիչներ և նորարարական հետազոտություններ»: Շուկայական արժեքով երկուսն էլ եկամտաբեր են. McKinsey-ի գնահատմամբ՝ քվանտային ոլորտը մինչև 2025-ը կարող է հասնել 97 միլիարդ դոլարի, իսկ ԱԲ-ն՝ տրիլիոնների: Երկուսն էլ տառապում են գերհռչակումից և պղպջակների պայթյունի վտանգից: Հոփքինսը կատակում է. «Ես կարծում էի, որ քվանտային հաշվարկն է ամենագերհռչակվածը, մինչև ԱԲ-ի խելահեղությունը հայտնվեց»: Սխալները նույնպես ընդհանուր են. ԱԲ-ն «հալյուցինացիաներ» է ստեղծում, իսկ քվանտայինը խոցելի է միջավայրի նվազագույն փոփոխություններից՝ լույս, աղմուկ: Էլոն Մասքը X-ում առաջարկել է քվանտային համակարգիչները տեղադրել Լուսնի մշտական ստվերային խառնարաններում: Քվանտային համակարգիչները չեն նման սովորականներին. դրանք լաբորատոր հսկաներ են, հաճախ մեդուզանման ձևով, պահանջում են ծայրահեղ ցուրտ և լազերներ: Տանը դրանք չես ունենա: Սակայն շքեղությունն էլ կա. սինթետիկ ալմաստներով ստեղծված կուբիտները (քվանտային բիտերը) աշխատում են սենյակային ջերմաստիճանին մոտ: De Beers-ի Element Six դուստրը 2020-ին թողարկել է աշխարհում առաջին քվանտային ալմաստը և համագործակցում է Amazon Web Services-ի հետ: Աշխարհում կա մոտ 200 նման սարք (Չինաստանը չի բացահայտում թիվը), բայց Quantinuum-ի ղեկավար Ռաջիբ Հազրան պնդում է. «Քվանտային հաշվարկի ազդեցությունը կզգանք կյանքի բոլոր ոլորտներում՝ գուցե ավելի
մեծ, քան ԱԲ-ն»: Մեծ Բրիտանիայի առաջատար մասնագետ սըր Փիթեր Նայթը BBC-ին ասել է. «Աշխարհի ամենահզոր սուպերհամակարգչով տիեզերքի տարիք պահանջող հաշվարկները կարող են վայրկյաններում կատարվել»: Ի՞նչ կանեն այդ հսկաները: Առողջապահությունում՝ մոլեկուլների անվերջ համակցություններով նոր դեղեր ստեղծել, ինչը դասական համակարգիչներով տարիներ է պահանջում: Google-ի Willow չիպը 2024-ի դեկտեմբերին 5 րոպեում լուծել է խնդիր, որի համար սուպերհամակարգիչներին պետք է 10 սեպտիլիոն տարի: Հազրան կանխատեսում է անհատականացված դեղեր՝ յուրաքանչյուրի օրգանիզմին հարմարեցված: Քվանտային սենսորները արդեն կան՝ ատոմային ժամացույցներում: Նոթինգհեմի համալսարանը 2019-ին ստեղծել է հեծանիվի սաղավարտի չափ սարք՝ երեխաների ուղեղի սկանավորման համար, առանց շարժման սահմանափակումների: Imperial College-ը փորձարկել է « GPS-ի քվանտային այլընտրանք՝ Լոնդոնի մետրոյում, որը աշխատում է ստորգետնյա և անձրևի ազդեցություն չի կրում: National Grid-ը ուսումնասիրում է բեռնաթափման օպտիմիզացումը, Airbus-ը՝ IonQ-ի հետ ինքնաթիռների բեռնման արդյունավետությունը: Բայց կա մութ կողմ՝ գաղտնազերծում: Քվանտային համակարգիչները կկոտրեն ընթացիկ կոդավորումները՝ անցնելով բոլոր համակցություններով: Պետությունները արդեն հավաքում են տվյալներ «հիմա հավաքիր, հետո վերծանիր» սկզբունքով: Սուրեյի համալսարանի Ալան Վուդվորդը զգուշացնում է. «Սպառնալիքն այնքան մեծ է, որ անհրաժեշտ է անցում քվանտակայուն կոդավորման»: Q-օրը (երբ կգա գործունակ սարքը) կարող է լինել 2030-ին: Apple-ը և Signal-ը արդեն ներդրել են հետքվանտային բանալիներ, բայց դրանք չեն պաշտպանում հին տվյալները: GCHQ-ի նախկին ղեկավար Դանիել Շիուն ասել է, որ Չինաստանի կիբերհարձակումներով գրեթե բոլոր բրիտանացիների տվյալները կարող են վտանգված լինել:
Թարգմանվել է ԱԲ-ի միջոցով։
