ԹՐԱՄՓԸ ՎԻՇՎԱՅՈՒՄ Է ԲԼԵՅՐԻ ՎՐԱ, ՄԻԱՅՆ ՈՐՈՇՈՒՄՆԵՐ ԿԱ՝ ԿԱՐՈՂ Ե՞Ն ԳԱԶԱՅԻ ՆԱԽԱԳԱՀՈՒԹՅՈՒՆԸ ԿԱՌԱՎԱՐԵԼ
Միացյալ Թագավորության նախկին վարչապետ Սեր Թոնի Բլեյրը ավելի քան 10 տարի երկրի ղեկավար էր և համարվում էր քաղաքական հաշտության վարպետ։ Նա հմտորեն ճշգրտում էր իր քայլերը կենտրոնական դիրքում, խուսափելով ավանդական ձախ-աջ քաղաքականության սահմանափակումներից։ Սակայն եթե Գազայում խաղաղություն հաստատվեր, և նրան կանչեին կառավարելու մնացած տարածքը, արդյո՞ք նույնիսկ «Թեֆլոն Թոնի»-ն կկարողանար բոլոր կողմերին բավարարել և զենքերը լռեցնել։ Դոնալդ Թրամփի 20 կետանոց խաղաղության ծրագիրը նախատեսում է միջազգային անցումային մարմին, որը կմոնիթորի post-war Գազայի կառավարումը։ ԱՄՆ նախագահը ղեկավարելու է այս所谓 «Խաղաղության խորհուրդը», իսկ 72-ամյա Բլեյրը լինելու է անդամ։ Թրամփը լրագրողներին ասել է, որ նա «լավ մարդ է, շատ լավ մարդ»։ Բլեյրի ներգրավվածությունը անսպասելի չէր։ Նա ամիսներ շարունակ մասնակցել է Գազայի խաղաղության առաջարկների մշակմանը՝ աշխատելով Թրամփի փեսա Ջարեդ Քուշների և Իսրայելի վարչապետ Բենյամին Նեթանյահուի խորհրդական Ռոն Դերմերի հետ։ Օգոստոսին նա հանդիպել է Թրամփին Սպիտակ տան բարձր մակարդակի հանդիպմանը՝ քննարկելու պատերազմից հետո տարածքի ռազմավարությունը, իսկ մեկ ամիս առաջ էլ հանդիպել է նախագահի գլխավոր ներկայացուցիչ Սթիվ Վիտկոֆի հետ։ Բլեյրը, ինչպես սպասելի էր, բարձր է գնահատել Թրամփի ծրագիրը՝ բնութագրելով այն որպես «քաջ և խելացի» և «երկամյա պատերազմի, տառապանքների և վնասների ավարտի լավագույն հնարավորություն»։ Նա ընդգծել է, որ առաջարկները կարող են ոչ միայն «իսրայելացիների և պաղեստինցիների համար խաղաղության ուղի գտնել», այլև «մեծ տարածաշրջանային և գլոբալ դաշինք ստեղծել ծայրահեղության դեմ պայքարելու և երկրների միջև խաղաղություն ու բարեկեցություն առաջ տանելու համար»։ Բլեյրի համար սա չի նորություն։ 1997 թվականից որպես վարչապետ նա աջակցել է Քլինթոնի վարչակազմի ջանքերին՝ տարածաշրջանում խաղաղություն հաստատելու համար։ 2007-ին իր պաշտոնավարման վերջին օրը նա նշանակվել է հատուկ ներկայացուցիչ՝所谓 «Չթեք»-ում, որը ընդգրկում էր ԱՄՆ-ը, ՌԴ-ն, ԵՄ-ն և ՄԱԿ-ը, և զբաղեցրել է այդ պաշտոնը մինչև 2015-ը։ Նրա պաշտպաններն ընդգծում են, որ նրա գործառույթը տնտեսական զարգացման վրա էր, քաղաքական գործընթացից դուրս։ Դիվանագետները նշում են, որ Բլեյրը առանձնահատուկ է՝ նա վստահելի է Թրամփի վարչակազմի կողմից, ունի անզո
ւգական ցանց Միջին Արևելքում և երկար տարիների փորձ Իսրայելի և պաղեստինցիների ղեկավարությունների հետ գործ ունենալու ոլորտում։ Սակայն Բլեյրը նաև բեռ ունի։ Ոմանց համար նա բաժանարար անձնավորություն է, ոմանց համար՝ ավելի վատ։ 2003-ին Իրաք ներխուժմանը մասնակցությունը՝ հիմանված սխալ տեղեկությունների վրա՝ մինչ այժմ կոռումպացնում է նրա հեղինակությունը և ոմանց ստիպում է մեղադրել նրան պատերազմական հանցագործությունների մեջ։ Պաղեստինցի որոշ շրջանակներ նույնպես դժկամորեն են ընդունում նրան, հուշելով, որ նա միշտ շատ մոտ է եղել Իսրայելի և ԱՄՆ դիրքերին։ Նույնիսկ Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Քիեր Սթարմերը, որը քննադատել է ծրագրի հարցում, որևէ հիշատակում չի արել Բլեյրի հնարավոր կարեւոր դերի մասին։ Բլեյրը երկար ժամանակ իրեն տեսել է որպես խաղաղության ստեղծող, հաջողությամբ կարգավորելով Հյուսիսային Իռլանդիայի «Լավ Ուրբաթ»-ի համաձայնագիրը։ Սակայն Միջին Արևելքում նրա անցած ուղին դեռևս բարդ է. պաղեստինցիները նշում են, որ նա բավարար չի արել անօրինական բնակավայրերի և կոշտ գործողությունների դեմ պայքարելու հարցում, կենտրոնանալով հիմնականում տնտեսական զարգացման վրա։ Անհրաժեշտ է հասկանալ, թե ինչպիսի դերի է Բլեյրը իրականում նախատեսվում ունենալ Գազայում՝ խորհրդակցելու, վարչական կամ ամբողջական կառավարում իրականացնելու համար։ Եթե նրա գործառույթը միայն կոորդինացնելն է, դա մեկ բան է, բայց եթե նրան խնդրում են վերահսկել վերականգնումը, անվտանգությունը և տնտեսական զարգացումը, դա լրիվ ուրիշ պատասխանատվություն է։ Մի դիվանագետ նրան անվանել է «Վայսռոյ Բլեյր», ընդգծելով, որ նման բան երբեք չի ընդունվի։
Թարգմանվել է ԱԲ-ի միջոցով։
