Միայնակ կանայք Եվրոպա գնալու ճանապարհին՝ բռնաբարության և շահագործման գնով
Միայնակ կանայք Եվրոպա գնալու ճանապարհին՝ բռնաբարության և շահագործման գնով Լագոսի փողոցներում քնած Էսթերին մի կին խոստացավ՝ կտանի Նիգերիայից դուրս, կտա աշխատանք և տուն Եվրոպայում։ Երազում էր նոր կյանքի մասին, հատկապես՝ Մեծ Բրիտանիայում։ Բռնի և վիրավորական խնամակալ ընտանիքից դուրս շպրտված աղջիկը ոչինչ չուներ կորցնելու։ Բայց երբ 2016-ին լքեց Լագոսը, անապատով հասավ Լիգերիա, նա չգիտեր, թե ինչ սարսափելի ճանապարհ է սպասվում՝ հարկադրված մարմնավաճառություն, տարիների ապաստան խնդրելու անիմաստ շրջիկը երկրից երկիր։ Թեև անկանոն միգրանտների և ապաստան հայցողների մեծամասնությունը տղամարդիկ են (Եվրոպական ապաստանի գործակալության տվյալներով՝ 70%), միայնակ ճանապարհվող կանանց թիվը, ինչպես Էսթերը, կտրուկ աճում է։ «Մենք տեսնում ենք միայնակ կանանց թվի աճ և՛ Միջերկրական, և՛ Բալկանյան երթուղիներով», – ասում է Իտալիայում Միջազգային փրկարար կոմիտեի ներկայացուցիչ Իրինի Կոնտոջաննիսը։ 2024-ի զեկույցը ցույց է տվել, որ Բալկանյան երթուղով Իտալիա հասած միայնակ չափահաս կանանց թիվն աճել է 250%-ով, իսկ ընտանիքներինը՝ 52%-ով։ Միգրանտների ճանապարհները մահացու վտանգավոր են։ Անցյալ տարի Միգրացիայի միջազգային կազմակերպությունը գրանցել է Եվրոպայում 3419 մահ կամ անհետացում՝ ռեկորդային ցուցանիշ։ Բայց կանանց համար կա լրացուցիչ սպառնալիք՝ սեռական բռնություն և շահագործում։ Էսթերը դարձավ դրա զոհը, երբ խաբեցին այն կինը, որին վստահել էր։ «Փակեց ինձ սենյակում, բերեց մի տղամարդու։ Նա ինձ բռնաբարեց։ Ես դեռ կույս էի», – պատմում է նա։ «Այդպես են անում. գնում են Նիգերիայի գյուղեր, ընտրում երիտասարդ աղջիկների և տանում Լիբիա՝ սեռական ստրուկ դարձնելու»։ «Կանանց փորձառությունն այլ է և ավելի վտանգավոր», – BBC-ին ասել է Միգրացիայի միջազգային կազմակերպության ներկայացուցիչ Ուգոչի Դանիելսը։ Նույնիսկ խմբով ճանապարհվող կանայք հաճախ զրկված են պաշտպանությունից և ենթարկվում են մաքսանենգների, թրաֆիքինգի կամ այլ միգրանտների բռնությանը։ Շատերը գիտակցում են վտանգը, բայց միևնույն է գնում են՝ գրպանում պահելով հակաբեղմնավորիչ միջոցներ կամ ներարգանդային պարույր դնելով՝ «եթե բռնաբարեն»։ «Բոլոր միգրանտները վճարում են մաքսանենգին, բայց կանանցից հաճախ պահանջում են սեռական ծառայություններ», – ասում է Թրաֆիքինգի դեմ պայքարի «Stella Polare» ցանցի ներկայացուցիչ Հերմին Գբեդոն։ Նա աջակցում է կան միգրանտներին Թրիեստե քաղաքում՝ Իտալիայի հյուսիս-արևելքում, որտեղից նրանք շարունակում են ճանապարհը դեպի Գերմանիա, Ֆրանսիա, Մեծ Բրիտանիա։ Լիբիայում չորս ամիս շահագործվելուց հետո Էսթերը փախավ, ռետինե նավակով հատեց Միջերկրականը, փրկվեց իտալական ափամերձ պահպանության կողմից և տեղափոխվեց Լամպեդուզա։ Երեք անգամ ապաստան խնդրեց, մինչև վերջապես ստացավ փախստականի կարգավիճակ։ Եվրոպայում 2015–2016-ի մեծ միգրացիոն ալիքից հետո շատ երկրներ խստացրել են կանոնները։ Նիգերի
ան, որ նախկինում համարվում էր անվտանգ, այժմ այդպես չէ։ «Զանգվածային միգրացիան անկառավարելի է», – ասում է Իտալիայի վարչապետ Ջորջիա Մելոնիի կառավարության պատգամավոր Նիկոլա Պրոկաչինին։ «Մենք կարող ենք օգնել միայն նրանց, ովքեր իսկապես վտանգի տակ են»։ Սակայն շատ կանայք, որոնց հայրենիքը պաշտոնապես «անվտանգ» է համարվում, պնդում են՝ իրենց կյանքն անհնարին է դարձել հենց կնոջ լինելու պատճառով։ Այդպես է եղել Կոսովոյից 28-ամյա Նինայի դեպքը։ «Բոլորը կարգինում են, թե Կոսովոյում ամեն ինչ լավ է, բայց դա ճիշտ չէ։ Կանանց համար սարսափելի է», – ասում է նա։ Նինան և իր քույրը սեռական բռնության են ենթարկվել ընկերների կողմից, որոնք նրանց հարկադրել են մարմնավաճառության։ ԵԱՀԿ-ի 2019-ի զեկույցը ցույց է տվել, որ Կոսովոյում կանանց 54%-ը 15 տարեկանից հետո ենթարկվել է հոգեբանական, ֆիզիկական կամ սեռական բռնության։ Եվրոպայի Խորհրդի Ստամբուլյան կոնվենցիայի համաձայն՝ գենդերային բռնության զոհ կանայք իրավունք ունեն ապաստանի։ Բայց իրականում դա հաճախ չի աշխատում։ «Շատ ապաստանի ծառայողներ տղամարդիկ են, որոնք բավարար վերապատրաստում չունեն», – ասում է «End FGM European Network» կազմակերպության տնօրեն Մարիան Նգենա Կանան։ Շատ դեպքերում մերժում են՝ մտածելով, թե «արդեն խեղվել ես, այլևս վտանգ չկա»։ Ճանապարհին բռնության են ենթարկվում հարյուրավոր կանայք։ «Նրանք փախչում են տնային բռնությունից, իսկ ճանապարհին նույնը կրկնվում է», – ասում է Ուգոչի Դանիելսը։ Նինան և նրա քույրը Արևելյան Եվրոպայի անտառներով քայլելիս հարձակման են ենթարկվել տղամարդ միգրանտների և մաքսանենգների կողմից։ «Գիշերները լսում էիր քրոջս լացը, օգնություն էր խնդրում», – հիշում է Նինան։ Վերջիվերջո նրանք ապաստան ստացան Իտալիայում։ Էսթերի պայքարը տևեց ավելի երկար։ Երեք երկրներում մերժումից հետո միայն 2019-ին Իտալիան նրան տվեց փախստականի կարգավիճակ։ Նիգերիայից հեռանալուց գրեթե տասը տարի անց նա հարցնում է ինքն իրեն. «Ես էլ չգիտեմ՝ ինչու եմ եկել այստեղ»։
Թարգմանվել է ԱԲ-ի միջոցով։
