Բժիշկները «կղանքի հաբերով» փորձում են պայքարել վտանգավոր մանրէների դեմ
Մեծ Բրիտանիայում բժիշկները նորարար մոտեցում են կիրառում՝ վտանգավոր, հակաբիոտիկների դիմացկուն մանրէներից ազատվելու համար։ Նրանք հիվանդներին տալիս են «կղանքի հաբեր», որոնք պարունակում են սառեցված և չորացրած կղանք՝ առողջ դոնորներից։ Այդ հաբերերը հարուստ են օգտակար բակտերիաներով, որոնք կարող են փոխարինել աղիներում տարածված վնասակար մանրէներին։ Վաղ փորձարկումների տվյալներով՝ այս մեթոդը հնարավորություն է տալիս աղիներից դուրս մղել վտանգավոր մանրէները՝ դրանց փոխարեն ներմուծելով առողջ միկրոֆլորա։ Սա նոր ուղղություն է մանրէաբանական այն վարակների բուժման մեջ, որոնք չեն ենթարկվում հակաբիոտիկների։ Հաշվարկներով՝ ամեն տարի այդ վարակները կարող են մինչև մեկ միլիոն մարդու մահվան պատճառ դառնալ։ «Մարդկային աղիները հակաբիոտիկների դիմացկունության ամենախոշոր պաշարն են», — նշում է Գայսի և Սենթ Թոմաս հիվանդանոցների բժիշկ Բլեր Մերիկը, որը մասնակցում է հաբերով բուժման փորձերին։ Դիմացկուն մանրէները կարող են աղիքներից տարածվել այլ օրգաններ՝ առաջացնելով միզուղիների կամ արյան վարակներ։ Թեև «կղանքի հաբերը» տարօրինակ կարող են թվալ, նմանատիպ մեթոդ՝ ֆեկալ փոխպատվաստում, արդեն կիրառվում է Clostridium difficile մանրէի հետևանքով առաջացող ծանր լուծի բուժման համար։ Գիտնականները նկատել են, որ այդ փոխպատվաստումները կարող են նաև վերացնել այլ վնասակար մանրէներ։ Վերջերս իրականացված ուսումնասիրությունն ընդգրկել է հիվանդների, որոնք վերջին վեց ամիսներին վարակվել են դիմացկուն մանրէներով։ Նրանք ստացել են դոնորներից ստացված կղանքից պատրաստված հաբեր։ Նախնական ստուգումից հետո նյութը վերափոխվել է փոշու՝ մաքրվելով վնասակար տարրերից և չմարսված սննդից, ապա փաթեթավորվել հատուկ հաբերի մեջ, որոնք չվնասված անցնում են ստամոքսով և լուծվում աղիներում՝ ազատելով օգտակար բակտերիաները։ Այս փուլում փորձարկմանը մասնակցել է Լոնդոնի Գայսի և Սենթ Թոմաս հիվանդանոցների 41 հիվանդ։ Արդյունքները ցույց են տվել, որ հիվանդները պատրաստակամ են ընդունել հաբերը, իսկ դոնոր բակտերիաները դեռ առկա են եղել նրանց աղիներում՝ նույնիսկ մեկ ամիս անց։ Բժիշկ Մերիկը նշում է, որ կան «շատ հուսադրող ազդակներ», որ այս մեթոդը կարող է պայքարել մանրէների դեմ՝ մրցելով սննդի և տարածության համար։ Դա կամ ամբողջությամբ դուրս է մղում վնասակար մանրէները, կամ նվազեցնում դրանց քանակը՝ դարձնելով անվնաս։ Ուսումնասիրությունները նաև ցույց են տվել, որ բուժումից հետո աղիքային միկրոֆլորան դառնում է ավելի բազմազան՝ ինչը համարվում է առողջության ցուցիչ։ Այս փոփոխությո
ւնն օգնում է նոր վարակների կանխմանը։ «Սա իսկապես ոգևորիչ է։ 20 տարի առաջ դեռ մտածում էինք, որ բոլոր բակտերիաներն ու վիրուսները վնասակար են։ Այժմ գիտենք՝ դրանք կենսական նշանակություն ունեն առողջության համար», — ասում է Մերիկը։ Շաբաթվա սկզբին այլ գիտնականներ ցույց տվեցին, որ այն օգտակար բակտերիաները, որոնց երեխան հանդիպում է ծնվելուց հետո, կարող են երկու անգամ նվազեցնել թոքային վարակների պատճառով հոսպիտալացվելու հավանականությունը։ Մարդու մարմնում բակտերիաների, սնկերի և այլ միկրոօրգանիզմների՝ այսպես կոչված միկրոբիոմի քանակը գերազանցում է մարդու բջիջներին։ Հետազոտությունները դրա կապը գտել են նաև Կրոնի հիվանդության, քաղցկեղի ու նույնիսկ հոգեկան առողջության հետ։ Եթե ապագայում մեծածավալ ուսումնասիրությունները ևս հաստատեն, որ կղանքի հաբերն արդյունավետ են, ապա այս մեթոդը կարող է կիրառվել ոչ միայն բուժման, այլև՝ վարակներից կանխարգելման նպատակով՝ հատկապես այն հիվանդների դեպքում, որոնց իմունային համակարգը ճնշված է, օրինակ՝ քաղցկեղի բուժման կամ օրգանների փոխպատվաստման հետևանքով։ Մեծ Բրիտանիայի դեղորայքի վերահսկման մարմինը (MHRA) հայտնել է, որ ներկայում մշակման փուլում են գտնվում միկրոբիոմի վրա հիմնված ավելի քան 450 դեղամիջոց։ «Դրանց մի մասն անպայման կհաջողի, և մենք շուտով դրանք կտեսնենք կիրառության մեջ», — նշել է միկրոբիոմի հետազոտությունների ղեկավար դոկտոր Քրիսի Սերգակին։ «Ապագայում միգուցե կարողանանք հակաբիոտիկներն ամբողջությամբ փոխարինել միկրոբիոմային թերապիաներով։ Դա մեր հիմնական նպատակն է», — եզրափակում է նա։
Թարգմանվել է ԱԲ-ի միջոցով։
