Գազան դարձել է դժոխքից էլ ահավոր. Կարմիր Խաչի ղեկավարի զգուշացումը
Գազայում իրավիճակը դարձել է ավելի սարսափելի, քան դժոխքը, հայտարարել է Կարմիր Խաչի միջազգային կոմիտեի նախագահ Միրյանա Սպոլյարիչը BBC-ին տված հարցազրույցում։ Ժնևում՝ կազմակերպության կենտրոնակայանում տված զրույցում նա ասել է, որ «մարդկությունը ձախողվում է», երբ լուռ հետևում է Գազայի պատերազմին ուղեկցող սարսափելի պատկերներին։ «Ինձ հարցրիք, փոխե՞լ եմ արդյոք ապրիլին ասածս, երբ Գազան համեմատել էի դժոխքի հետ։ Այո, հիմա վիճակը էլ ավելի է վատացել։ Չի կարելի շարունակել պարզապես դիտել՝ ինչ է տեղի ունենում։ Այս ամենն անցնում է ցանկացած իրավական, բարոյական ու մարդկային չափանիշներից։ Այս մակարդակի ավերածություններ, այսչափ տառապանք...» — ասել է նա։ Սպոլյարիչը շեշտել է, որ ամենաողբերգականն այն է, որ «մենք տեսնում ենք՝ ինչպես է մի ողջ ժողովուրդ զրկվում իր մարդկային արժանապատվությունից», և այդ պատկերն, ըստ նրա, պետք է ցնցի ողջ աշխարհի հավաքական խիղճը։ Նա կոչ է արել պետություններին՝ ակտիվ քայլեր ձեռնարկել պատերազմը դադարեցնելու, պաղեստինցիների տառապանքը մեղմելու և իսրայելցի պատանդներին ազատ արձակելու համար։ Նրա խոսքերը, որպես մարդասիրական կառույցի ղեկավարի ուղերձ, կրում են էթիկական մեծ ծանրություն։ Կարմիր Խաչը համաշխարհային մարդասիրական կազմակերպություն է, որը 150 տարուց ավելի է՝ գործում է հակամարտությունների շրջանում մարդկային տառապանքը մեղմելու նպատակով։ Այն նաև Ժնևյան կոնվենցիաների՝ պատերազմի կանոնակարգման և քաղաքացիական բնակչության պաշտպանության միջազգային իրավական համակարգի պահապանն է։ Վերջին՝ 1949 թվականի կոնվենցիան ընդունվել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո՝ նոր սպանդներից խուսափելու նպատակով։ Երբ BBC-ի լրագրողը հիշեցրեց Իսրայելի արդարացումը, թե իր գործողությունները Գազայում ինքնապաշտպանություն են, Սպոլյարիչը պատասխանեց․ «Յուրաքանչյուր պետություն ունի ինքնապաշտպանության իրավունք։ Բայց յուրաքանչյուր մայր ունի իրավունք՝ տեսնելու, թե ինչպես են իր երեխաները տուն վերադառնում։ Պատանդ վերցնելու համար արդարացում չկա։ Երեխաներին սննդից, առողջապահությունից և անվտանգության իրավունքից զրկելու համար արդարացում չկա։ Պատերազմի ընթացքում կանոններ կան, որոնք բոլոր կողմերը պարտավոր են հարգել»։ Նա ընդգծեց, որ Համասի հարձակումները 2023-ի հոկտեմբերի 7-ին՝ մոտ 1200 մարդու սպանությամբ և ավելի քան 250-ի պատանդառությամբ, չեն արդարացնում Գազայի զանգվածային ավերումը և հազարավոր պաղեստինցիների սպանությունը։ «Ժնևյան կոնվենցիաները չեղարկելու կամ խեղաթյուրելու արդարացում չկա։ Ոչ մի կողմ չի կարող խախտել կանոնները։ Ժնևյան կոնվենցիաները պաշտպանում են բոլոր մարդկանց՝ անկախ նրանից՝ որտեղ են նրանք։ Գազայի երեխայի իրավունքները նույնն են, ինչ՝ Իսրայելի երեխայինը»։ Սպոլյարիչը նաև հիշեցրեց՝ երբեք չգիտես, թե երբ կարող է քո սեփական երեխան հայտնվել թույլ կողմում ու կարիք ունենալ այդ պաշտպանությունից։ Այս օրերին Գազայում տեղի ունեցող իրադարձությունների վերաբերյալ Կարմիր Խաչի աշխատակիցների հաղորդումներն արժեքավոր տեղեկության աղբյուր են։ Իսրայելը արգելել է միջազգային լրագրողների մուտքը տարածք, և ԿԽՄԿ-ի ավելի քան 300 աշխատակիցներից 90 տոկոսը պաղեստինցիներ են։ Սպոլյարիչը ամեն օր կապի մեջ է նրանց ղեկավարի հետ։ ԿԽՄԿ-ի վիրաբուժական դաշտային հիվանդանոցը Ռաֆահում գտնվում է նոր մարդասիրական բաշխման գոտուն ամենամոտը՝ այն տեղում, որտեղ վերջին օրերին բազմաթիվ պաղեստինցիներ զոհվել են օգնություն ստանալու փորձերի ընթացքում։ Ինչպես ՄԱԿ-ը, ԿԽՄԿ-ն ևս չի մասնակցում այդ նոր համակարգին, որը, Սպոլյարիչի խոսքով, «հարկադրում է հարյուր հազարավոր սոված ու հուսահատ մարդկանց անցնել գործող մարտական գոտու միջով»։ «Չկա որևէ արդարացում՝ փոխարինելու մի բան, որն աշխատում է, մի համակարգով, որն ակնհայտորեն չի աշխատում», — ասել է նա։ Վերջին օրերին դաշտային հիվանդանոցում վիրաբույժները երկու անգամ լցվել են վիրավորներով՝ սննդի բաշխման ժամանակ ստեղծված քաոսից հետո։ Մի քանի օր առաջ նույնիսկ մի երեխա վիրավորվել է՝ վրանի միջով անցնող գնդակից։ «Անվտանգ վայր Գազայում չկա։ Ոչ խաղաղ բնակիչների, ոչ պատանդների, ոչ էլ նույնիսկ մեր հիվանդանոցի հա
մար։ Սա փաստ է։ Ես չեմ հիշում այլ դեպք, երբ գործել ենք մարտական գործողությունների ուղիղ մեջտեղում։ Մենք անգամ մեր անձնակազմի անվտանգության երաշխիք չունենք։ Նրանք աշխատում են օրական 20 ժամ։ Բայց սա մարդու ուժերից վեր է»։ Միայն երեքշաբթի առավոտյան, մի քանի ժամվա ընթացքում, հիվանդանոց են տեղափոխվել 184 վիրավորներ՝ որոնցից 19-ը տեղում մահացած, 8-ը՝ մահացել են ավելի ուշ։ Սա հիվանդանոցի գործունեության ընթացքում արձանագրված ամենախոշոր դեպքն է։ Միջազգային դիտորդներից մեկը տեսարանը բնութագրել է որպես «ամբողջական մսաղաց»։ Իսրայելի բանակի պաշտոնական հաղորդագրությունը, սակայն, նշում է, որ մի քանի անձինք շեղվել են նախատեսված մուտքի ուղիներից, և զինվորները նախազգուշական կրակ են բացել, ապա կրակել նրանց ուղղությամբ, ովքեր մոտեցել են։ Բանակը հայտարարել է, որ հետաքննում է դեպքը։ Նման միջադեպի վերաբերյալ կիրակի օրը հայտնել էր, որ կրակ չի բացել պաղեստինցիների ուղղությամբ։ Սպոլյարիչը մտահոգություն է հայտնել «հաղթանակ ցանկացած գնով» արտահայտությունների, ամբողջական պատերազմի և մարդկանց ապամարդկայնացման մասին հռետորաբանության կապակցությամբ։ «Մենք ականատես ենք դառնում իրադարձությունների, որոնք շատ ավելի հեռուն կազդեն, քան Մերձավոր Արևելքն է։ Որովհետև մենք փլուզում ենք այն կանոնները, որոնք պաշտպանում են յուրաքանչյուր մարդու հիմնական իրավունքները»։ Նա զգուշացրել է՝ եթե հրադադար չկայանա, տարածաշրջանի ապագան վտանգի տակ է։ «Պետք է պահպանենք խաղաղության վերադարձի ուղին։ Եթե դա ամբողջությամբ ոչնչացնենք, անվտանգություն այստեղ երբեք չի լինի։ Բայց դեռ ուշ չէ՝ կանգնեցնելու այս ամենը»։ Սպոլյարիչը միջազգային առաջնորդներին կոչ է արել գործել։ «Պետությունների ղեկավարները պարտավոր են օգտագործել իրենց բոլոր խաղաղ հնարավորությունները՝ այն, ինչ տեսնում ենք այսօր Գազայում, փոխելու համար։ Եթե հիմա չգործենք, այս ամենը կհասնի նաև իրենց դռներին»։ Նա ևս մեկ անգամ հիշեցրել է․ Համասի հարձակումը չի կարող արդարացնել ներկայիս արյունահեղությունը։ Իսրայելը Գազայում ռազմական գործողությունները սկսել է հոկտեմբերի 7-ի Համասի հարձակումից հետո։ Այդ օրը սպանվել է մոտ 1200 մարդ, և 251-ը՝ պատանդ է վերցվել։ Պաղեստինի առողջապահության նախարարության տվյալներով՝ այդ պահից ի վեր Գազայում զոհվել է առնվազն 54,607 մարդ, այդ թվում՝ 4335-ը՝ մարտի 18-ից ի վեր։ «Չենք կարող շարունակել պարզապես նայել՝ ինչ է կատարվում։ Սա անընդունելի է մարդկության համար։ Եվ դա մեզ շարունակ հետևելու է», — եզրափակել է Կարմիր Խաչի ղեկավարը։
Թարգմանվել է ԱԲ-ի միջոցով։
