Թրամփի ծրագիրը բախվում է քաղաքական և տնտեսական իրականությանը
Դոնալդ Թրամփը չորեքշաբթի հայտարարել է ԱՄՆ ներմուծման նկատմամբ լայնածավալ նոր մաքսատուրքերի սահմանման մասին՝ այդ օրը կոչելով Ամերիկայի «ազատագրման օր»: Սակայն, ֆինանսական շուկաների երկօրյա անկայունությունից հետո, ապրիլի 2-ը կարող է նաև հիշվել որպես այն պահը, երբ նախագահի երկրորդ պաշտոնավարման ծրագիրը բախվեց տնտեսական և քաղաքական սառն իրականությանը։ ԱՄՆ ֆոնդային բորսաները կտրուկ անկում են գրանցել Թրամփի ելույթից հետո, իսկ առևտրային հիմնական գործընկերները՝ Կանադան, Եվրամիությունը և Չինաստանը, ակնհայտորեն պատրաստ են դիմակայել Վաշինգտոնի այս քայլին։ Միաժամանակ, նախագահի այլ նախաձեռնությունները՝ արտաքին քաղաքականության, միգրացիոն հարցերի և ընտրությունների ոլորտում, վերջին օրերին լուրջ խոչընդոտների են հանդիպել։ Սպիտակ տանը արդեն տիրում էր «փոթորիկին պատրաստվող» մթնոլորտ։ Մամուլի սրահում ցուցադրված էին երկրի «փոխադարձ մաքսատուրքերի» պաստառները, սակայն լրատվամիջոցների հարցերին պատասխանող պաշտոնյաները գրեթե չկային։ Պենսիլվանիա պողոտայում աշխատակիցները մետաղե ցանկապատեր էին տեղադրում՝ նախապատրաստվելով շաբաթ օրը Վաշինգտոնի հուշարձանի մոտ սպասվող հակաթրամփյան զանգվածային բողոքի ցույցին։ Առաջին տիկինը նույն օրը նախատեսված Սպիտակ տան այգու շրջայցը հետաձգել է անվտանգության նկատառումներով։ Սովորաբար լրագրողների հետ խոսակցասեր նախագահը այս անգամ արագ անցավ՝ ուղղություն վերցնելով Ֆլորիդա մեկնող «Մերին Ուան» ուղղաթիռի կողմը։ «Ես հենց սա էլ կանխատեսել էի»,– ասաց նա բորսայի անկման մասին հարցին ի պատասխան՝ հավելելով, թե շուտով շուկաներն ու ամբողջ Ամերիկան «բարգավաճելու» են։ Թրամփը պատրաստ է դիմակայել իր մաքսատուրքերի ծրագրի հարուցած աղմուկին։ Նա վստահ է, որ իր տեսլականը՝ ամրապնդված և աշխատատեղերով հարուստ արդյունաբերական Ամերիկա՝ պաշտպանված արտասահմանյան մրցակցությունից, ի վերջո կարդարացվի։ Սակայն այս շաբաթ նախագահական օրակարգի բախումն իրականության հետ միայն առևտրային ոլորտով չէր սահմանափակվում։ Թրամփի արտաքին քաղաքական գլխավոր նպատակները՝ Գազայի և Ուկրաինայի պատերազմների ավարտը, կանգնել են բարդ իրականության առաջ։ Իսրայելն ավելի է խորացրել ռազմական գործողությունները Գազայում՝ առաջացնելով մեծ թվով քաղաքացիական զոհեր։ Իսկ Ուկրաինայի հետ հրադադարի շուրջ Ռուսաստանի հետ բանակցություններում Մոսկվան նոր նախապայմաններ է ներկայացնում՝ փորձելով շահել ժամանակ և ընդլայնել գրավված տարածքները։ «Եթե զգամ, որ մեզ ուղղակի քաշքշում են, դա ինձ դուր չի գա»,– նշել է Թրամփը՝ միաժամանակ պնդելով, թե դեռ հավատում է, որ Վլադիմիր Պուտինը ցանկանում է «համաձայնության գալ»։ Սակայն ըստ Ջեյք Սալիվանի՝ նախագահ Բայդենի ազգային անվտանգության նախկին խորհրդականի, Մոսկվան այլ նպատակ է հետապնդում՝ հուսալով շարունակաբար զիջումներ կորզել ԱՄՆ-ից։ Նույնիսկ միգրացիոն քաղաքականության ոլորտում, որտեղ Թրամփը վայելում է որոշակի աջակցություն, խնդիրներն ակնհայտ են։ Չնայած Վենեսուելայի կասկածելի հանցախմբի անդամների մի մասի արտահանձնումը հաջողությամբ իրականացվել է, դաշնային դատավորն ընդգծել է, որ հնարավոր է՝ այդ գործընթացը խախտել է դատարանի հրամանը։ Թրամփի՝ ապաստանի և փախստականների ընդունման համակարգերը կասե
ցնելու, ծննդյան իրավունքի քաղաքացինությունը վերացնելու, ինչպես նաև մոտ 350,000 վենեսուելացիների ժամանակավոր պաշտպանված կարգավիճակն չեղարկելու ծրագրերն արդեն վիճարկվում են դատարաններում։ Սպասվում է, որ որոշ գործեր կհասնեն մինչև ԱՄՆ Գերագույն դատարան։ Այս շաբաթ տեղի ունեցան Թրամփի՝ 2024-ի նոյեմբերյան հաղթանակից հետո ամենախոշոր ընտրությունները։ Ֆլորիդայում Հանրապետական թեկնածուները հաղթեցին, սակայն ձայների տարբերությունը զգալիորեն փոքր էր նոյեմբերյան ընտրությունների արդյունքներից։ Իսկ Վիսքոնսինում՝ կարևոր մարտադաշտ նահանգում, հաղթեց դեմոկրատների աջակցած թեկնածուն, չնայած պահպանողական խմբերի՝ այդ թվում նաև Իլոն Մասկի միլիոնավոր դոլարների ներդրումներին։ Ընդհանուր արդյունքները ցույց են տալիս, որ դեմոկրատները հաջողություններ են գրանցում թեժ մրցակցությամբ ընտրություններում՝ նույնիսկ ավանդաբար հանրապետական տարածքներում։ Մասամբ դա պայմանավորված է Մասկի՝ պետական ծախսերը կրճատելու ծրագրերի դեմ քարոզարշավով։ Տնտեսական ցնցումների և ընտրական արդյունքների ֆոնին Հանրապետական կուսակցությունում որոշ դժգոհություններ են ի հայտ գալիս։ Սենատոր Թեդ Քրուզը նախազգուշացրել է, որ մաքսատուրքերը կարող են վնասել ԱՄՆ տնտեսությանը, եթե այլ երկրներ պատասխան քայլերի դիմեն։ Չորեքշաբթի երեկոյան մի քանի հանրապետական սենատորներ միացել են դեմոկրատներին՝ Թրամփի՝ Կանադայի դեմ հայտարարված արտակարգ դրության վերացման նախաձեռնությանը։ Իսկ հաջորդ օրը հանրապետական սենատոր Չաք Գրասլին կողմ է քվեարկել օրինագծին, ըստ որի՝ Կոնգրեսը պետք է հաստատի 60 օրից երկար տևող մաքսատուրքերը։ Այնուամենայնիվ, հանրապետականների մեծ մասը շարունակում է աջակցել Թրամփին՝ խուսափելով առճակատումից մի առաջնորդի հետ, որն ուժեղ ազդեցություն ունի կուսակցության վրա։ Սակայն եթե տնտեսական ճգնաժամը խորանա, և կառավարության ծրագրերի կրճատումները զգալիորեն ազդեցություն ունենան շարքային քաղաքացիների վրա, որոշ հանրապետականներ կարող են սկսել հեռու կանգնել նախագահից։ Սա կարող է դառնալ Թրամփի առավել հավակնոտ նախաձեռնություններից մի քանիսի անփառունակ ավարտը։ Թեև Թրամփն այլևս չի պատրաստվում կանգնել ընտրողների առաջ և կարող է ազատ գործել քաղաքական հետևանքներից անկախ, իրականությունն ի վերջո իր խոսքն ասում է։
Թարգմանվել է ԱԲ-ի միջոցով։
