Երիտասարդները «կեղտոտ գործարք» են ստանում. սա լավ նորություն է «Կանաչների» և Reform-ի համար
Երիտասարդները «կեղտոտ գործարք» են ստանում. սա լավ նորություն է «Կանաչների» և Reform-ի համար «Եթե քաղաքական գործիչ լինեի, կասեի՝ «տեր աստված, դեմոգրաֆիական ռումբ է պայթում»։ Այսօր արդեն քվեարկելու տարիքի մարդիկ՝ մինչև 30-35 տարեկան, ովքեր պարզապես վատ գործարք են ստացել կյանքից, սկսել են ոտքով քվեարկել», – ասում է երիտասարդական ոլորտի առաջնորդներից մեկը։ Բնակարանի համար վճարելը, ուսանողական պարտքերի տակ ճգվելը, արժանի աշխատանք գտնելը. կառավարությանը զգուշացնում են, որ անհապաղ պետք է լուծում տալ երիտասարդների խորքային խնդիրներին։ Ամենասուր խնդիրը՝ մոտ մեկ միլիոն երիտասարդ (NEET՝ ո՛չ ուսում, ո՛չ աշխատանք, ո՛չ վերապատրաստում) ոչ մի տեղ չի աշխատում, չի սովորում և չի պատրաստվում որևէ մասնագիտության։ Սա նոր խնդիր չէ։ Տարիներ շարունակ բազմաթիվ նախարարներ խոստացել են «համարձակ և մեծ» քայլեր՝ վերացնելու այն, ինչը շատերն անվանում են հնարավորությունների սարսափելի վատնում։ Բայց NEET-ների թիվը աճում է, բարեկեցության համակարգի շուրջ քաղաքական կրքերը բորբոքվում են, և, կարծես, քաղաքական ռիսկն էլ է մեծանում։ Աշնանային հարցումները ցույց են տալիս, որ 30 տարեկանից ցածր ընտրողների շրջանում ուժեղ դիրքեր ունեն Reform-ը և Կանաչները։ More in Common հետազոտական խմբի չորս հարցումների միջինը (յուրաքանչյուրում՝ մոտ 2000 մարդ) ցույց է տալիս, որ երիտասարդ կանանց շրջանում առաջատար է Զաք Պոլանսկու Կանաչ կուսակցությունը։ Երիտասարդ տղամարդկանց մոտ Reform-ը և Կանաչները հավասար՝ 20%-ական աջակցությամբ զիջում են Լեյբորիստներին (30%), բայց բարձրագույն կրթություն չունեցող երիտասարդ տղամարդկանց շրջանում առաջատարը Նայջել Ֆարաջի Reform-ն է։ «Երբ այսքան ճնշում կա, զարմանալի չէ, որ երիտասարդները հիասթափվում են հիմնական քաղաքականությունից և դիմում են այն կուսակցություններին, որոնք խոստանում են «այրել ամեն ինչ և սկսել զրոյից», ինչպես Reform-ը և Կանաչները», – ասում է More in Common-ի տնօրեն Լյուկ Թրայլը։ Նա հավելում է. «Հիմնական կուսակցությունները միամտություն կանեին, եթե կարծեին, թե այս ընտրողները ինքնաբերաբար կվերադառնան, երբ մեծանան»։ Կառավարությունը հասկանու՞մ է խնդրի խորությունը։ Այս շաբաթ աշխատանքի և կենսաթոշակների հարցերով նախարար Ջոշ Սայմոնսը X-ում շատ անկեղծ գրառում արեց՝ ասելով, որ Մեծ Բրիտանիայում կյանքը կարող է «դժոխք» լինել տնտեսական անկայունության և երեխա ունենալու թանկության պատճառով։ Հազիվ թե վաղը ստուդիայում աշխատանքի և կենսաթոշակների նախարար Փեթ Մաքֆեդենն այդքան կոշտ խոսի, բայց մի կաբինետի նախարար անանուն խոստովանում է. «ճիշտ է, երիտասարդները վատ գործարք են ստանում, և երիտասարդական գործազրկությունը թիվ մեկ խնդիրն է՝ ոչ միայն նրանց, այլև ծնողների ու պապերի համար»։ Վիճակագրությունը մռայլ է. այս տարվա հուլիս-սեպտեմբերին 946 հազար երիտասարդ (16-24 տ.) ո՛չ աշխատում էին, ո՛չ սովորում՝ դա 10%-ից ավելի է։ Ավելի հաճախ դա տղաներ են, ավելի շատ՝ Անգլիայի հյուսիս-արևելքում և արևելքում։ Նրանց կեսից ավելին ունի առողջական խնդիր, մոտ 20%-ը՝ հոգեկան։ Պատճառները բազմաթիվ են՝ կրթության թանկացում, տնտեսության տարիների լճացում, համավարակի հետևանքներ, գործազրկության ընդհանուր աճ, նվազագույն աշխատավարձի բարձրացում և հարկային փոփոխություններ, որոնք գործատուներին թանկացրել են երիտասարդ աշխատող վարձելը։ Հոգեկան առողջության խնդիրներն էլ ահռելի աճել են։ Աշխատանքի բնույթն էլ է փոխվել՝ 16-24 տարեկանները գրեթե վեց անգամ ավելի հավանական է, որ աշխատեն զրոյական ժամի պայմանագրերով։ Լեյբորիստների համար, ովքեր պատմականորեն պաշտպանում են բարեկեցության համակարգը, դժվար է բարձրաձայն ասել, բայց մի նախարար մասնավոր խոսակցությունում խոստովանում է. «Եթե հիվանդության նպաստով ավելի շատ գումար կարելի է ստանալ, տրամաբանական է դա անել»։ Կառավարությունը ստիպված եղավ հետ կանգնել
որոշ նպաստների կրճատումից՝ խորհրդարանականների բողոքի պատճառով, բայց նախկին նախարար Լիզ Քենդալը ներմուծեց «փորձելու իրավունք» գաղափարը՝ աշխատանք փորձել առանց նպաստը կորցնելու վախի։ Նախարարները չեն ուզում կրակի վրա յուղ լցնել՝ խոսելով «արժանի» և «անարժան» ստացողների մասին։ Մի աղբյուր ասում է. «Ձախները պաթերնալիստական են և կարծում են, թե նպաստ ստացողները ինքնուրույն չեն կարող որոշում կայացնել, աջերը կարծում են՝ նրանք երբեք ոչնչի չեն հասնի։ Մենք պետք է մերժենք երկու տեսակետն էլ»։ Բայց բարեկեցության ծախսերը պայթում են, գործազուրկ և չսովորող երիտասարդների թիվն անընդունելի է։ Քաղաքական, ֆինանսական և նույնիսկ բարոյական ճնշում կա՝ գործելու։ Նախկին նախարար Ալան Միլբերնին հանձնարարվել է պարզել, թե ինչ է իրականում կատարվում։ Նրա զեկույցը կհրապարակվի հաջորդ տարի։ Առաջիկա ամիսներին կառավարությունը կգործարկի «Երիտասարդական երաշխիք» ծրագիրը՝ 18 ամիս գործազուրկ կամ չսովորող երիտասարդներին երաշխավորված վարձատրվող աշխատանք տրամադրելով։ Մանրամասները Փեթ Մաքֆեդենը կներկայացնի վաղը։ Մի նախարար անհանգստանում է. «Մենք չենք թվում, թե պատրաստ ենք արմատապես կոտրելու այն համակարգը, որը չի աշխատում երիտասարդների համար»։ Երիտասարդական հկ-ի ղեկավարներից մեկն ասում է. «Դա ինչ-որ մեղավոր գաղտնիքի է նման՝ ամբողջ երկիրը գիտի, որ երիտասարդները վատ գործարք են ստանում, բայց ոչ ոք ոչինչ չի անում»։ Նախարարները կհերքեն այդ պնդումը, բայց նրանց համար, ովքեր չեն ուզում դիմակայել խնդրին, կա ակնհայտ քաղաքական վտանգ, իսկ նրանց համար, ովքեր կդիմակայեն՝ գուցե և հնարավորություն։
Թարգմանվել է ԱԲ-ի միջոցով։
